تغییرجنسیت : از منظرفقه و حقوق صفحه 144

لازم است یادآور شویم که مساله حرج و عسر با دشواری‌های قابل تحمل فرق دارد، زیرا اصولا انجام برخی دستورات شرعی ذاتاً مشکل است و باید به خاطر مصالح مهمی که در کار است آن مشکلات را تحمل کرد، چنان که روزه، جهاد و مانند این‌ها هر کدام مشکلاتی دارند و از مصادیق حرج محسوب می‌شوند.

در این جا، از باب نمونه، تنها به چند دلیل، از آیات و روایات مربوط به قاعده نفی عسر و حرج اشاره می‌شود:

بند اول: کتاب

آیاتی از قرآن کریم بر قاعده نفی عسر و حرج دلالت دارد. برخی از آن‌ها از این قرار است:

1. وَ ما جَعَلَ عَلَیکُم فی الدّینِ مِن حَرَجٍ؛[261]

و خداوند در دین (اسلام) کار سنگین و سختی بر شما قرار نداد.

2. یرید اللهُ بِکمُ الیسر و لا یریدُ بِکُمُ العُسر؛[262]

و خداوند راحتی شما را می‌خواهد و نه زحمت شما را.

3. ما یرید اللهُ لِیجَعَلَ عَلَیکُم مِن حَرَج؛[263]

خداوند نمی‌خواهد مشکلی برای شما ایجاد کند.

این آیات شریفه، دلالت واضح بر این امر دارند که خداوند متعال در دین مقدس اسلام، حکم حرجی تشریع نکرده است، بلکه دین اسلام، سهل و سمحه است و افراد متدین به این دین، از ناحیه احکام شرعی در وسعت و سعه هستند. از این رو، از ناحیه هر حکمی که حرج و استیصال و مشقت لازم آید، به دستور این آیات شریفه، این حکم برداشته شده است.[264] امام صادق (ع) درباره خوارج نهروان- که زندگی خشک،