تغییرجنسیت : از منظرفقه و حقوق صفحه 284

است؛ زیرا عده بر زنان واجب است و در صورتی که زن تغییر جنسیت بدهد از موضوع حکم خارج می‌شود و معنا ندارد با از بین رفتن موضوع، حکم باقی باشد.

مبحث چهارم: بررسی و تحلیل چند فتوای فقهی در بحث «تغییر جنسیت و عِدّه»

اشاره

در پرسش و پاسخ از آیت‌الله سید علی خامنه‌ای چنین آمده است:

آیا .... مردانی که قبلًا زن بوده‌اند و با تغییر جنسیت به مرد تبدیل شده‌اند، که همگی آن‌ها حامله شدنشان محال است، در نگه داشتن عده آیا به دختران قبل از بلوغ (غیر مدخوله) و یائسه ملحق می‌شوند؟

پاسخ: ملحق نیستند.[518] دلیل حکم فوق شاید این باشد که اساساً موضوع عوض شده و اگر تغییر جنسیت واقعی باشد، زن پس از تغییر جنسیت به گروه مردان ملحق است. بنابراین، الحاق آنان به دختران قبل از بلوغ و زنان یائسه بی‌معنا است. هم‌چنین آیت‌الله سید علی سیستانی[519] و آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی[520] معتقدند که مردانی که قبلًا زن بوده‌اند و با تغییر جنسیت به مرد تبدیل شده‌اند، از نظر حکم عدّه، به دختران قبل از بلوغ و زنان یائسه ملحق نیستند.

نیز آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی در جای دیگر چنین تأکید می‌کنند:

اگر زن هنگامی که در عدّه است تغییر جنسیت دهد، باقی مانده عده‌اش ساقط می‌شود و دیگر لازم نیست بقیه عدّه را نگه دارد حتّی اگر در عده وفات باشد.[521]

در پرسش و پاسخ از آیت‌الله محمد ابراهیم جناتی چنین آمده است:

سؤال: زنی که در زمان عدّه، تغییر جنسیت داده وظیفه‌اش چیست؟

جواب: اگر کسی در زمان عده، تغییر جنسیت دهد، عده‌اش ساقط است حتی

عده وفات.[522]