تغییرجنسیت : از منظرفقه و حقوق صفحه 306

لازم به توضیح است که در شرع اصطلاح خاصی در تعریف پدر وارد نشده است و به اصطلاح «اب» (پدر) دارای حقیقت شرعیه یا حقیقت متشرعه نیست، بلکه شرع نیز همان معنای عرفی «اب» را مورد امضاء قرار داده است و معنای عرفی پدر، کسی است که طفل از نطفه او به وجود آمده باشد.

گفتار دوم: تغییر جنسیت پدر و مسأله ولایت و سرپرستی کودکان

اشاره

هرگاه جنسیت پدر به وسیله عمل جراحی، تغییر کند، این امر چه تأثیری بر ولایت پدر بر فرزندان دارد؟ در پاسخ به این پرسش، دو دیدگاه وجود دارد:

دیدگاه اول: تغییر جنسیت پدر موجب سقوط ولایت وی است

اشاره

امام خمینی در این باره می‌گوید:

لو تغیر جنس الرجل إلی المخالف فالظاهر سقوط ولایته علی صغاره؛[550] هرگاه جنس مرد به زن تغییر کند، ظاهر آن است که ولایت وی بر کودکانش ساقط می‌شود.

آیت‌الله سید محمد صدر نیز همین دیدگاه را مطرح می‌کند:

إذا تحول الرجل إلی امرأة و کان زوجاً، بطلت ولایته؛[551] هرگاه مرد (زوج) به زن تغییر جنسیت دهد، ولایتش باطل می‌شود.

دلیل اول: ولایت برای عنوان پدری است

ولایت اگرچه از امور واضح فقه است و تعداد زیادی از روایات بر آن دلالت دارد، ولی «ولایت» دائر مدار صدق «ابوّت» (پدر بودن) است.[552] با تغییر جنسیت پدر و تبدیل وی به زن، عنوان ابوّت از وی زایل می‌شود. بنابراین، ولایت او بر کودکانش نیز ساقط می‌گردد.[553]