- مقدمه‌معاونت پژوهشی مرکز فقهی ائمه اطهار 1
- پیش‌گفتار 3
- مقدمه 6
- 1. بیان و شناسایی موضوع تحقیق 6
- 2. اهمیت و جایگاه موضوع تغییر جنسیت 7
- 3. هدف تحقیق 10
- 4. سؤالات اصلی و فرعی تغییر جنسیت 12
- 5. پیشینه تحقیق 14
- بخش اول تعاریف و کلیات 20
- مبحث اول: تغییر جنسیت در لغت 21
- اشاره 21
- فصل اول تعریف تغییر جنسیت 21
- مبحث دوم: تغییر جنسیت در اصطلاح پزشکی 23
- جمع‌بندی و بیان نظریه مختار 23
- مبحث سوم: تغییر جنسیت در اصطلاح فقهی 24
- جمع بندی و بیان نظریه مختار 27
- فصل دوم تاریخچه تغییر جنسیت 28
- طرح بحث 28
- مبحث اول: اولین تغییر جنسیت در ایران 29
- بررسی و تحلیل 30
- گفتار دوم: اولین تغییر جنسیت در آمریکا 32
- مبحث دوم: تغییر جنسیت در خارج ایران 32
- گفتار اول: اولین تغییر جنسیت در انگلستان 32
- جمع‌بندی و بیان نظریه مختار 33
- گفتار سوم: اولین تغییر جنسیت در مصر 33
- فصل سوم اقسام تغییر جنسیت 36
- مبحث اول: تغییر جنسیت در افراد سالم 36
- اشاره 36
- مبحث دوم: تغییر جنسیت در دوجنسی‌ها (خنثی‌ها) 37
- مبحث سوم: تغییر جنسیت در افراد ممسوح 38
- مبحث چهارم: تغییر جنسیت در تراجنسیتی‌ها (ناراضیان جنسی) 38
- مبحث پنجم: تغییر جنسیت به منظور کشف جنسیت 39
- مبحث ششم: تغییر جنسیت در حیوانات 39
- مبحث هفتم: تغییر جنسیت در گیاهان 41
- مبحث اول: طرح مسأله و اهمیت آن 42
- فصل چهارم اختلال هویت جنسی؛ تراجنسیتی (ترانس سکشوال) 42
- مبحث دوم: هویت جنسی 43
- مبحث سوم: نقش جنسی و گرایش جنسی 44
- مبحث چهارم: میل جنسی[50] 45
- مبحث پنجم: علت‌شناسی پدیده تراجنسیتی (ترانس سکشوالیسم)[59] 48
- گفتار اول: عوامل زیست شناختی[61] 49
- بند دوم: نظریه روانی- جنسی 50
- گفتار دوم: عوامل عصب‌شناسی 50
- گفتار سوم: عوامل روان شناخت 50
- گفتار اول: تعریف تراجنسیتیی (ترانس سکشوال) 51
- مبحث ششم: تراجنسیتی (ترانس سکشوالیسم)[65] 51
- گفتار دوم: بررسی واژه ترانس سکشوال 53
- گفتار سوم: تراجنسیتی در کودکان 54
- گفتار چهارم: تراجنسیتی (ترانس سکشوالیسم) در نوجوانان و بزرگسالان 56
- گفتار پنجم: علایم و نشانه‌های اختصاصی 57
- گفتار ششم: اقسام تراجنسیتی (ترانس سکشوال) 60
- بند اول: ترانس سکشوال مذکر 60
- گزارش یک مورد ترانس سکشوال مذکر 61
- بند دوم- تراجنسیتی (ترانس سکشوال) مؤنث 63
- گزارش یک مورد ترانس سکشوال مؤنث 65
- گفتار هفتم: میزان بیماری تراجنسیتی (ترانس سکشوال) 67
- بند دوم: میزان بیماری تراجنسیتی در ایران 68
- گفتار هشتم: درمان اختلال هویت جنسی (تراجنسیتی) 70
- جمع‌بندی و بیان نظریه مختار 73
- فصل پنجم اختلال هویت جنسی؛ دو جنسی‌ها (خنثی‌ها) 75
- مبحث اول: اهمیت و طرح بحث 75
- مبحث دوم: علت بروز دو جنسیتی (خنثی) 76
- مبحث سوم: خنثی در لغت 77
- گفتار اول: معنای مشهور خنثی 79
- گفتار دوم: معنای غیر مشهور دربارة خنثی 80
- نظریة مختار 81
- مبحث چهارم: تاریخچه خنثی‌ها (دو جنسی‌ها) 81
- بررسی و تحلیل 84
- بند اول: نظر مشهور در عدم وجود جنس سوم 87
- مبحث پنجم: خنثی (دو جنسی) و مسأله جنس سوم 87
- گفتار اول: دیدگاه مشهور 87
- بند دوم: ادلة مشهور بر عدم وجود جنس سوم 89
- گفتار دوم: دیدگاه غیر مشهور 91
- بند اول: خنثای مشکل 93
- مبحث ششم: اقسام خنثی 93
- بند دوم: خنثای غیر مشکل 93
- بند سوم: اقسام خنثای غیر مشکل 94
- گفتار دوم: اقسام خنثی (دو جنسی) از نظر پزشکی 95
- نظریه مختار 96
- مبحث هفتم: معیار و مبنای تعیین جنسیت در دو جنسی‌ها (خنثی‌ها) 96
- مبحث هشتم: تعیین جنسیت خنثی از دیدگاه روایات اسلامی 103
- مبحث نهم: احکام ویژه خنثای مشکل (دو جنسی کامل) 105
- فصل ششم تغییر جنسیت از نظر حقوق ایران 108
- اشاره 108
- مبحث اول: نگارش کتاب تحریر الوسیله و بیان مسأله تغییر جنسیت 109
- بند دوم: تبدیل جنس واقعی 110
- بند سوم: تبدیل جنس واقعی 110
- گفتار دوم: دیدگاه امام خمینی درباره تغییر جنسیت 110
- بند چهارم: تغییر جنسیت پس از ازدواج 110
- بند هشتم: ارث 111
- بند ششم: سقوط عِدّه 111
- بند پنجم: تغییر جنسیت زن و شوهر با هم 111
- بند هفتم: تغییر عناوین 111
- بند یازدهم: کشف جنس واقعی 112
- بند دهم: نسبت به نزدیکان رضاعی 112
- بند نهم: مَحرمیت 112
- گفتار دوم: فتوای امام خمینی در جواز تغییر جنسیت 113
- گفتار اول: شرح ماجرا 113
- مبحث دوم: استفتای جدید از امام خمینی درباره تغییر جنسیت[212] 113
- مبحث سوم: مقررات پزشکی قانونی و دادگستری جمهوری اسلامی ایران 114
- مبحث چهارم: رأی اداره حقوقی دادگستری جمهوری اسلامی ایران 115
- مبحث پنجم: صدور شناسنامه جدید پس از تغییر جنسیت 116
- گفتار دوم: وضعیت شناسنامه جدید در تراجنسیتی‌ها 117
- مبحث ششم: دیدگاه فقها و مراجع شیعه درباره تغییر جنسیت 117
- جمع بندی و بیان نظریه مختار 118
- بخش دوم جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت 119
- طرح بحث 120
- اشاره 125
- مبحث اول: نظرات در جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت افراد خنثی 125
- فصل اول جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت در افراد خنثی (دوجنسی‌ها) 125
- گفتار اول: نظرات اهل سنت در تغییر جنسیت افراد خنثی 126
- گفتار دوم: نظرات فقیهان شیعه در تغییر جنسیت افراد خنثی 127
- بند اول: جواز در تغییر جنسیت افراد خنثی مطلقا- اعم از مشکل و غیر مشکل- 128
- بند دوم: و جوب تغییر جنسیت در افراد خنثی 133
- بند سوم: عدم جواز تغییر جنسیت در افراد خنثی 135
- بند چهارم: عدم صدق عنوان «تغییر جنسیت» در خنثی 137
- جمع بندی و بین نظریه مختار 138
- مبحث دوم: ادله جواز تغییر جنسیت در خنثای مشکل 139
- گفتار اول: تمسک به قاعده اضطرار 139
- گفتار دوم: تمسک به قاعده نفی عُسرو حَرَج 142
- بند اول: کتاب 144
- بند دوم: سنت 145
- جمع بندی و بیان نظریه مختار 148
- مبحث سوم: ادله جواز تغییر جنسیت در خنثای غیر مشکل 149
- بند اول: تبدیل خنثای انثی به زن کامل 152
- گفتار اول: جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت در خنثای انثی 152
- بند دوم: تبدیل خنثای انثی به مرد 154
- گفتار دوم: جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت در خنثای مذکر 158
- جمع‌بندی و بیان نظریه مختار 160
- اشاره 161
- فصل دوم تغییر جنسیت به منظور کشف جنسیت 161
- مبحث اول: بطلان و حرمت تغییر جنسیت ظاهری 162
- مبحث دوم: انجام تکالیف براساس جنسیت واقعی 163
- مبحث سوّم: جواز یا وجوب عمل جراحی برای کشف واقع 164
- مبحث چهارم: تکلیف شرعی قبل از عمل 168
- جمع‌بندی و بیان نظریه مختار 168
- فصل سوم جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت افراد سالم و افراد تراجنسیتی (ترانس‌ها) 170
- مبحث اول: جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت در افراد سالم 170
- اشاره 170
- گفتار اول: ادله موافقین تغییر جنسیت 171
- مبحث دوم: جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت در تراجنسیتی (ترانس سکشوال یا خنثای روانی) 171
- بند اول: دیدگاه امام خمینی (ره) در جواز تغییر جنسیت 172
- بند دوم: ادله موافقین تغییر جنسیت 176
- گفتار دوم: ادلة مخالفین تغییر جنسیت 187
- بند اول: نظرات مخالفین تغییر جنسیت 187
- بند دوم: ادله مخالفین تغییر جنسیت 190
- فصل چهارم جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت در حیوانات 224
- اشاره 224
- مبحث اول: دیدگاه فقیهان شیعه در تغییر جنسیت حیوانات 225
- مبحث دوم: دیدگاه فقیهان اهل سنت در تغییر جنسیت حیوانات 226
- مبحث سوم: بررسی و تحلیل 227
- گفتار دوم: جواز تغییر جنسیت حیوانات 228
- بخش سوم روابط زوجین پس از تغییر جنسیت 229
- فصل اول مسأله بقا یا عدم بقای ازدواج پس از تغییر جنسیت 230
- طرح بحث 230
- مبحث اول: بقاء یا عدم بقای ازدواج در تغییر جنسیت مرد یا زن به جنس مخالف 233
- گفتار اول: وضعیت ازدواج در تغییر جنسیت مرد به زن 234
- گفتار دوم: وضعیت ازدواج در تغییر جنسیت زن به مرد 235
- گفتار سوم: تغییر جنسیت زوجین به صورت غیر همزمان (غیر مقارن) 235
- گفتار چهارم: تغییر جنسیت زوجین به صورت همزمان (مقارن) 236
- گفتار پنجم: دیدگاه امام خمینی در مورد تغییر جنسیت همزمان 239
- گفتار ششم: دیدگاه مراجع تقلید و فقیهان اسلامی درباره تأثیر تغییر جنسیت زن و شوهر بر ازدواج 240
- جمع بندی و بیان نظریه مختار 245
- مبحث دوم: وضعیت ازدواج پس از تغییر جنسیت خنثای مشکل 247
- مبحث سوم: وضعیت ازدواج پس از تغییر جنسیت خنثای غیر مشکل 248
- مبحث چهارم: وضعیت ازدواج پس از تغییر جنسیت مرد یا زن به خنثی 249
- فصل دوم مسأله نفقه زوجه پس از تغییر جنسیت 252
- گفتار اول: تبدیل مرد به زن: بطلان نکاح و سقوط نفقه 253
- مبحث اول: تغییر جنسیت و مسأله نفقه زوجه در عقد دائم 253
- گفتار دوم: تبدیل زن به مرد: بطلان ازدواج و سقوط نفقه 254
- گفتار سوم: تبدیل مرد به خنثای مشکل: بقای ازدواج و استمرار وجوب نفقه 254
- گفتار پنجم: تبدیل مرد به خنثای غیرمشکل 255
- گفتار چهارم: تبدیل زن به خنثای مشکل: بقای ازدواج و استمرار وجوب نفقه 255
- گفتار هفتم: تبدیل خنثای غیر مشکل (مذکر) 256
- گفتار ششم: تبدیل زن به خنثای غیر مشکل 256
- گفتار هشتم: تبدیل خنثای غیرمشکل (مؤنث) 256
- مبحث دوم: تغییر جنسیت و مسأله نفقه در عقد موقت 258
- گفتار اول: عدم وجوب نفقه در عقد موقت 259
- گفتار دوم: اشتراط نفقه در عقد موقت 259
- جمع بندی و بین نظریه مختار 259
- فصل سوم تغییر جنسیت و مسأله مهریه زن 261
- مبحث اول: تغییر جنسیت و مسأله مهریه زوجه در عقد دائم 261
- طرح بحث 261
- گفتار اول: عدم وجوب پرداخت مهریه مطلقا 262
- گفتار دوم: وجوب پرداخت مهریه مطلقا 264
- گفتار سوم: وجوب پرداخت کل مهر در صورت نزدیکی و تنصیف در غیر نزدیکی 271
- گفتار چهارم: سقوط مهریه در صورت عدم کسب اجازه زوجه از زوج 273
- مبحث دوم: تغییر جنسیت و مسأله مهریه در عقد موقت 275
- جمع بندی و بیان نظریه مختار 275
- گفتار اول: تغییر جنسیت زوج در عقد موقت و مسأله مهریه 276
- گفتار دوم: تغییر جنسیت زوجه در عقد موقت و مسأله مهریه 276
- جمع‌بندی و بیان نظریه مختار 278
- فصل چهارم تغییر جنسیت و مساله عدّه 279
- طرح بحث 279
- مبحث اول: تغییر جنسیت زوجه و مسأله عدّه 280
- مبحث دوّم: تغییر جنسیت زوج (شوهر) و مسأله عِدّه 281
- مبحث سوم: تغییر جنسیت زوجه در زمان عده 282
- مبحث چهارم: بررسی و تحلیل چند فتوای فقهی در بحث «تغییر جنسیت و عِدّه» 284
- جمع بندی و بیان نظریه مختار 285
- بخش چهارم روابط زوجین پس از تغییر جنسیت نسبت به اولاد 286
- فصل اول تغییر جنسیت و مسأله عناوین نسبی 287
- اشاره 287
- مبحث اول: تغییر جنسیت برادر یا خواهر 288
- مبحث دوم: تغییر جنسیت عمو و عمه 289
- گفتار دوم: تغییر جنسیت دو برادر 289
- گفتار سوم: تغییر جنسیت دو خواهر 289
- گفتار اول: تأثیر تغییر جنسیت بر قرابت‌های سببی و رضاعی 289
- مبحث چهارم: تغییر جنسیت پدر یا مادر 290
- مبحث سوم: تغییر جنسیت دایی و خاله 290
- دلیل اول: عرفی بودن عناوین نسبی 291
- دلیل دوم: صدق عنوان پدر و مادر براساس زمان انعقاد نطفه 292
- جمع بندی و بیان نظریه مختار 293
- مبحث پنجم: تغییر جنسیت پدر بزرگ و مادر بزرگ و عناوین نسبی 293
- مبحث اول: تغییر جنسیت و مسأله نفقه فرزندان 295
- اشاره 295
- فصل دوم تغییر جنسیت و مسأله نفقه فرزندان و والدین 295
- گفتار اول: تغییر جنسیت پدر و مسأله نفقه فرزندان 296
- حالت اول: تغییر جنسیت مادر با وجود پدر یا جد پدری 298
- گفتار دوم: تغییر جنسیت مادر و مسأله نفقه فرزندان 298
- حالت دوم: تغییر جنسیت مادر با نبود پدر و جد پدری 299
- مبحث دوّم: تغییر جنسیت و مسأله نفقه والدین 300
- جمع‌بندی و بیان نظریه مختار 301
- فصل سوم تغییرجنسیت و مسأله ولایت و حضانت کودکان 303
- مبحث اول: تغییر جنسیت و مسأله ولایت و سرپرستی کودکان 303
- اشاره 303
- گفتار اول: تغییر جنسیت مادر و مسأله ولایت و سرپرستی کودکان 304
- دلیل اول: ثبوت ولایت بر صغار برای عنوان پدر 305
- دلیل دوم: معنای پدر از نظر شرعی 305
- دیدگاه اول: تغییر جنسیت پدر موجب سقوط ولایت وی است 306
- گفتار دوم: تغییر جنسیت پدر و مسأله ولایت و سرپرستی کودکان 306
- دلیل اول: ولایت برای عنوان پدری است 306
- دلیل دوم: ولایت برای عنوان رُجولیت (مردی) است 307
- مبحث دوم: تغییر جنسیت و مسأله حضانت کودکان 308
- دیدگاه دوم: تغییر جنسیت پدر، تأثیری در ولایت وی ندارد 308
- گفتار اول: تغییر جنسیت مادر و مسأله حضانت کودکان 309
- گفتار دوم: تغییر جنسیت پدر و مسأله حضانت کودکان 310
- جمع بندی و بیان نظریه مختار 311
- مبحث اول: ارث بردن فرد تغییر جنس داده از والدین خودش 312
- فصل چهارم تغییر جنسیت و مسأله ارث 312
- اشاره 312
- گفتار اول: تغییر جنسیت قبل از فوت یکی از والدین 313
- گفتار دوم: تغییر جنسیت بعد از فوت یکی از والدین 314
- مبحث دوم: ارث بردن والدین تغییر جنس داده از فرزند خویش 315
- گفتار اول: والدین تغییر جنسیت داده از فرزند ارث نمی‌برند 315
- دلیل اول: ثبوت ارث به دلیل قرابت و خویشاوندی 316
- گفتار دوّم: پدر تغییر جنس داده و مادر تغییر جنس داده ارث می‌برد. 316
- دلیل دوم: ثبوت ارث به دلیل اولی الارحام 317
- دلیل سوم: استمرار قرابت نسبی پس از تغییر جنسیت پدر یا مادر 318
- گفتار سوم: پدر تغییر جنس داده و مادر تغییر جنس داده ارث می‌برند 321
- 1. نتیجه‌گیری 324
- خاتمه و نتیجه‌گیری 324
- الف) توجه فقیهان شیعه به بحث تغییر جنسیت 324
- ب) اهمیت بحث مشروعیت و یا عدم مشروعیت تغییر جنسیت 325
- ج) اهمیت بحث تغییر در خلقت خدا 325
- ه (ارتباط تغییر جنسیت با بیماران جسمی و روحی 326
- د) جایگاه ویژه تغییر جنسیت در حقوق ایران 326
- 2. پاسخ به پرسش‌های اصلی تحقیق 327
- الف) کمبود منابع 333
- ب) تغییر جنسیت به عنوان موضوع نوپیدا 333
- 3. مشکلات تحقیق 333
- اشاره 333
- 4. پیشنهادات 334
- الف) ضرورت شناخت ابعاد مختلف تغییر جنسیت 334
- ج) ضرورت پیشنهاد عناوین و موضوعات مرتبط 335
- ب) ضرورت تدوین قانون یا آیین نامه مربوط به تغییر جنسیت 335
- د) تشکیل نشست‌های علمی ویژه 336
- ه (ضرورت کار میدانی 336
- ضمائم 337
- گزارش میدانی اول: گزارشی از یک مطب تغییر جنسیت 338
- ضمیمه 1 گفت‌وگو با برخی بیماران اختلال هویت جنسی 338
- گزارش میدانی دوم: چند گفت و گوی دیگر 345
- ضمیمه 2 گزارش تفصیلی از اولین تغییر جنسیت در ایران و خارج ایران 352
- 2. اولین تغییر جنسیت در انگلستان 353
- 3. اولین تغییر جنسیت در آمریکا 358
- 4. اولین تغییر جنسیت در مصر 359
- ضمیمه 3 گفت‌وگو با اولین کسی که فتوای جواز تغییر جنسیت را از حضرت امام خمینی (ره) دریافت کرد[596] 362
- ضمیمه 4 فتاوی و دیدگاه‌های مراجع و فقیهان شیعه 379
- دیدگاه آیت‌الله شیخ محمد علی اراکی درباره تغییر جنسیت 384
- دیدگاه آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی درباره تغییر جنسیت 385
- دیدگاه آیت‌الله سید محمد رضا گلپایگانی دربار تغییر جنسیت 385
- دیدگاه آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی دربار تغییر جنسیت 386
- دیدگاه آیت‌الله محمدتقی بهجت درباره تغییر جنسیت 393
- دیدگاه آیت‌الله میرزا جواد تبریزی درباره تغییر جنسیت 394
- دیدگاه آیت‌الله سید علی سیستانی درباره تغییر جنسیت 395
- دیدگاه آیت‌الله سید علی خامنه‌ای دربارة تغییر جنسیت 397
- دیدگاه آیت‌الله لطف الله صافی گلپایگانی دربار تغییر جنسیت 399
- دیدگاه آیت‌الله حسین علی منتظری دربار تغییر جنسیت 403
- دیدگاه آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی دربار تغییر جنسیت 409
- دیدگاه کلی آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی 413
- دیدگاه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی دربار تغییر جنسیت 414
- دیدگاه آیت‌الله شیخ یوسف صانعی دربار تغییر جنسیت 420
- دیدگاه آیت‌الله حسین نوری همدانی 423
- دیدگاه آیت‌الله سید صادق شیرازی دربار تغییر جنسیت 423
- دیدگاه آیت‌الله سید یوسف مدنی تبریزی در احکام مربوط به تغییر جنسیت 424
- دیدگاه آیت‌الله محمد ابراهیم جناتی درباره تغییر جنسیت[678] 427
- دیدگاه آیت‌الله سید محسن خرازی درباره تغییر جنسیت[679] 429
- دیدگاه آیت‌الله محمد مؤمن دربار تغییر جنسیت 430
- ضمیمه 5 آیات مورد استناد 432
- ضمیمه 6 روایات مورد استناد 434
- ضمیمه 7 438
- ضمیمه 8 تصاویر 454
- درباره مركز 457