حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 189

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 151

- علیه السلام- نگاه کرد و گفت: راجع به جواب اینان چه می‌گویی؟ فرمود: امیر المؤمنین شنید که فقیهان و قاضیان چه گفتند. معتصم گفت: نظر خودتان را برای من بگویید.

فرمود: ایشان در فتوا اشتباه کردند. واجب در این مورد این است که امیر المؤمنین ببیند اگر این افراد راهزن تنها راه را ناامن کرده و کسی را نکشته و مالی را نبرده‌اند دستور دهد به زندان سپرده شوند؛ این معنای نفی از زمین به جهت ناامن کردن راه است و اگر راه را ناامن کرده و کسی را کشته و مال برده‌اند دستور دهد دست و پایشان بر خلاف قطع شود و پس از آن به دار آویخته شوند.

راوی گفت: معتصم به عامل خود نوشت این دستور العمل دربارۀ آنان اجرا شود.

2. حدّثنی زید بن علی، عن أبیه، عن علی- رضی اللّه عنهم- قال: إذا قطع الطریق اللصوص، و أشهروا السلاح و لم یأخذوا مالا و لم یقتلوا مسلما، ثمّ أخذوا، حبسوا حتی یموتوا، و ذلک نفیهم من الأرض فإذا أخذوا المال و لم یقتلوا، قطعت أیدیهم و أرجلهم من خلاف و صلبوا حتی یموتوا، فإن تابوا قبل أن یؤخذوا ضمنوا المال و اقتص منهم، و لم یحدّوا؛ «1»

علی فرمود: هرگاه دزدان راه را بستند و سلاح کشیدند ولی مالی نگرفتند و مسلمانی را نکشتند، اگر دستگیر شدند حبس می‌شوند تا بمیرند و این معنای نفی از زمین است؛ و اگر مال گرفتند ولی کسی را نکشتند دست و پایشان بر خلاف بریده می‌شود و به دار آویخته می‌شوند تا بمیرند. اگر پیش از دستگیری توبه کردند ضامن مال هستند و از ایشان استیفای حق می‌شود و حد نمی‌خورند.

آرای فقیهان شیعه

1. شیخ مفید: افراد شرور که در دار الاسلام سلاح می‌کشند و مال مردم را می‌گیرند امام در مجازات ایشان مخیّر است؛ اگر بخواهد آنان را با شمشیر می‌کشد و اگر خواست مصلوبشان می‌کند تا بمیرند و اگر خواست دست و پایشان را بر خلاف می‌برد و اگر خواست از آن شهر به جایی دیگر تبعیدشان می‌کند و کسی را بر آنان می‌گمارد تا از آنجا به جای دیگر و باز از آنجا به جای دیگر تبعیدشان می‌کند و هیچ جای امنی برایشان نمی‌گذارد تا این که توبه و شایستگی در ایشان به ظهور رسد. «2»

______________________________
(1). مسند زید، ص 323.
(2). مقنعه، ص 802.