حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 2

4. رفتار دولت اسلامی با زندانیان چگونه باید باشد؟ آیا روشی تربیتی و اصلاحی وجود دارد که این رفتار، بر آن استوار باشد؟

5. آیا زندانیان می‌توانند با بستگانشان ارتباط داشته باشند و با آنان ملاقات کنند؟ اگر پاسخ مثبت است، در چه مواردی؟

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 22

6. آیا زندانی در طول مدت محکومیت خود می‌تواند از زندان خارج شود؟ اگر پاسخ مثبت است، در چه صورتی؟

7. آیا زندانی در دولت اسلامی شکنجه می‌شود؟ اگر پاسخ مثبت است، با چه شرایطی؟

8. اگر زندانی پس از شکنجه یا تهدید به بازداشت و شکنجه، به چیزی اعتراف کند چنین اعترافی از نظر شرعی چه ارزشی دارد؟ و پرسش‌های بسیار دیگر.

این تفاصیل و جزئیاتی که از ارتباط و هماهنگی شکل موضوع با تمام ابعادش نشأت می‌گیرد، تمام توانم را- با توفیق الهی- در مورد تحقیق دربارۀ این موضوع، به مدت چهار سال به خصوص در تعطیلات تابستانی حوزۀ علمیۀ قم به خود جلب کرد. در این مدت، به جوامع حدیثی و فقهی مراجعه کردم، در دریاهای آن غوطه خوردم و گمشده‌ام را در ژرفاهای آن جستم، آن‌گاه به بیش از صد مورد دست یافتم و بر مواردی که اعم از حبس ابد، تحت نظر بودن و بازداشت موقت بود آگاه شدم.

در گام نخست، آیات و روایاتی که با زندان مرتبط بود و یا به نحوی به زندان اشاره داشت، گردآوردم. در دومین گام، در پی یافتن دلالت آیات و روایات و درستی اسناد احادیث به کاوش پرداختم. در گام سوم، به فتاوای فقیهان در مورد موضوع مورد بحث- با مراعات تقدّم زمانی و سال وفات- رجوع کردم. در گام چهارم، فتاوایی را که با زندان ارتباط داشت و به قواعد عمومی- بدون ورود نصّی خاص در آن مورد- مستند بود، نقل کردم. در گام پنجم، به موارد اتفاق و اختلاف امامیه و غیر امامیه پرداختم.

مدّعی نیستم این تحقیق جامع و مانع است، ولی با توجه به اینکه کمتر کسی در این مورد به خصوص، تألیف کرده است و نیز به دلیل ندرت تحقیقات ویژه در این موضوع و موارد دیگر در تحقیقات عالی حوزوی، می‌توانم بگویم: - به شکر خدا- بر موارد نادر در رشته و موضوع خودش دست یافته‌ام و آن را گرد آورده‌ام.

با وجود این، کتاب حاضر آغازی است برای آنانی که می‌خواهند در این باره در دریای فقه اسلامی غوطه‌ور شوند.