حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 201

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 161

اگر جنسی در دست کسی بود و گفت: آن را خریده‌ام ولی نتوانست آن را اثبات کند، وی را در زندان محکم نگاه‌دار و با حرف هیچ‌کس او را آزاد نکن تا حکم خدا برسد. گفت: این را برای عطا ذکر کردم، ولی او آن را انکار کرد.

عبد الرزاق این حدیث را روایت کرده است با این تفاوت که در آن گفته است: «سرقة مع رجل سوء یتّهم … فلم ینفذه بدل یقطعه …؛ «1» … آدم بدی که متهم است … و نتواند آن (خریداری) را اثبات کند … ».

نظر نگارنده: انکار عطا، برای ردّ حدیث کافی است، اضافه بر آن‌که «قاعدۀ ید» اماره است که تصرف او ملکی است نه عدوانی.

12. حبس شخص معروف به دزدی

گفته شده: دزد معروف به دزدی اگر دستگیر شد، زندانی می‌شود. «2»

شاید به این علت باشد که امام وظیفه دارد اشرار را حبس کند و از بیت المال به آنان خرجی دهد تا از مردم، دفع شر شود و مردم هم مخارج آنان را عهده‌دار می‌شوند؛ و کسی که به دزدی، معروف شده است از بارزترین مصادیق اشرار است ممکن است علت حبس او، گرفتن حق مردم باشد، مگر این که اشکال شود پیش از این که صاحب حق مطالبه کند حبس او جایز نیست؛ و من کسی را غیر از خطیب در فتاوی ندیدم متعرّض این مسأله شده باشد. داوود بن یوسف خطیب گوید: از محمد بن مقاتل پرسیدند: شخصی به دنبال کاری بوده است که دزد معروفی را می‌بیند؛ ولی در آن ساعت دزدی نمی‌کرده است آیا می‌تواند او را بکشد یا نزد امام آورد؟ گفت: می‌تواند او را دستگیر کند و نزد امام آورد و به زندانش افکند تا توبه کند، ولی نمی‌تواند او را بکشد.

______________________________
(1). مصنّف عبد الرزاق، ج 10، ص 216، ح 18892- 18893. نک: قاموس الرجال، ج 8، ص 209؛ مستدرکات علم الرجال، ج 6، ص 97؛ معجم رجال الحدیث؛ ح 13، ص 42.
(2). فتاوی الغیاثیه، ص 100.