حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 207

6. إنّ هیاج بن عمران أتی عمران بن حصین، فقال: إنّ أبی قد نذر لئن قدر علی غلامه، لیقطعنّ منه طابقا أو لیقطعنّ یده. فقال: قل لأبیک: یکفّر عن یمینه، و لا یقطع منه طابقا؛ فإنّ رسول اللّه کان یحثّ فی خطبته علی الصدقة و ینهی عن المثلة؛ «1»

هیاج بن عمران نزد عمران بن حصین آمد و گفت: پدرم نذر کرده است اگر غلامش را گرفت عضوی از او را ببرد یا دست او را قطع کند. او گفت: به پدرت بگو: کفّارۀ سوگندش را بدهد و عضو غلامش را قطع نکند؛ زیرا رسول خدا در خطبه‌اش تشویق به صدقه می‌کرد و از مثله کردن نهی می‌فرمود.

7 … عن سلیمان بن بریدة، عن أبیه، قال: کان رسول اللّه إذا بعث أمیرا علی جیش أوصاه فی خاصة نفسه و من معه من المسلمین خیرا. فقال: اغزوا بسم اللّه و فی سبیل اللّه … و لا تغدروا و لا تمثّلوا. «2»

رسول اللّه هرگاه امیری برای لشکر می‌فرستاد به او دربارۀ خودش و مسلمانان همراهش، به خیر و خوبی سفارش می‌کرد و می‌گفت: به نام خدا و در راه خدا بجنگید …

خیانت نورزید و مثله نکنید.

فقیهان فتوا داده‌اند که مثله کردن حرام است و مثله کردن برده، از چیزهایی است که باعث آزادی قهری او می‌شود.

روایات و آرای فقیهان شیعه در این زمینه [یعنی آزادی قهری برده به وسیله مثله]

1. کان لزنباع عبد یسمّی سندر (أو ابن سندر) فوجده یقبّل جاریة له فأخذه فجبّه و جدع أذنیه و أنفه فأتی إلی رسول اللّه فأرسل إلی زنباع، فقال: لا تحملوهم ما لا یطیقون و أطعموهم ممّا تأکلون و اکسوهم ممّا تلبسون، و ما کرهتم فبیعوا و ما رضیتم فامسکوا و لا تعذّبوا خلق اللّه.

ثم قال رسول اللّه: من مثّل به أو حرق بالنار فهو حرّ و هو مولی اللّه و رسوله، فأعتقه رسول اللّه؛ «3»

______________________________
(1). مسند احمد، ج 4، ص 448؛ نک: ص 246، 439- 440 و ج 5، ص 12 و 20؛ سنن ابی داوود، ج 3، ص 53؛ مجمع البیان، ج 2، ص 499.
(2). جامع الصحیح، ج 4، ص 22.
(3). سنن الکبری، ج 8، ص 37.