حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 226

2. سلّار بن عبد العزیز: دشنام و نسبت گمراهی یا یکی از معصیت‌های الهی به دیگری دادن یا با لقب زشت خواندن افراد، مرد باشد یا زن یا بچه، موجب تعزیر و تأدیب می‌شود. «2»

3. ابن برّاج: اگر به دیگری بگوید: ای کافر! در حالی که او ظاهرا مسلمان است، مورد ضرب دردناک قرار می‌گیرد … و اگر دیگری را با کلامی که احتمال دشنام می‌رود، خطاب کند تأدیب و تعزیر می‌شود تا با اهل ایمان برخورد بد نکند و هرگاه او را با یکی از بلاهای الهی مانند پیسی، جذام، کوری، جنون و مشابه این‌ها سرزنش کند یا یکی از گرفتاری‌های مخفی او را آشکار سازد، لازم است تأدیب شود مگر اینکه مخاطب او فردی گمراه و کافر باشد. هر لفظی که انسان با آن دیگر مسلمانان را ایذا و آزار رساند واجب است گویندۀ آن تعزیر شود. «3»

آرای دیگر مذاهب

1. از ابن شبه: حدیث کرد ما را صلت بن مسعود، گفت: حدیث کرد ما را احمد بن شبویه از سلیمان بن صالح، از عبد اللّه بن مبارک، از عبد العزیز بن ابی سلمه: عمر، حطیئه را حبس کرد. «4»

2. همو: زبرقان رفت تا زکات قومش را برای عمر ببرد. در راه، حطیئه را دید که همراه اهل و عیالش برای فرار از قحطی و خشک‌سالی عازم عراق است. زبرقان «5» به او نشانه‌ای داد و گفت: به عنوان مهمان او، پیش طایفۀ زبرقان برود تا او برگردد؛ و حطیئه

______________________________
(1). نهایه، ص 729.
(2). مراسم، ص 256.
(3). مهذّب البارع، ج 2، ص 551.
(4). تاریخ المدینه، ج 1، ص 526 و ج 2، ص 785؛ اقضیة رسول اللّه، ص 8؛ کنز العمّال، ج 3، ص 843، ح 8919 و ص 845، ح 8921.
(5). یکی از بزرگان جاهلیت و دارای منزلت فراوان در اسلام بود. پیامبر او را مسئول جمع‌آوری زکات قوم خودش، بنی عوف کرد. نک: تنقیح المقال، ج 1، ص 437؛ اسد الغابه، ج 2، ص 194؛ اغانی، ج 2، ص 43؛ فوات الوفیات، ج 1، ص 99؛ تاریخ المدینه، ج 2، ص 526؛ مامقانی گفته است: ولی من دقیقا به احوال او آگاه نشدم.