حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 230

2. مرداوی: در کتاب رعایه گفت: کسی که معروف است به مردم‌آزاری، حتی با چشمش و دست‌بردار نیست، زندانی می‌شود. در احکام السلطانیه می‌گوید: والی این کار را انجام می‌دهد نه قاضی و برای دفع شرّ این فرد، مخارجش از بیت المال داده می‌شود. «1»

نظر نگارنده: گاهی برای این حبس به عمل علی- علیه السلام- استدلال می‌شود؛ زیرا آن حضرت آدم شرور («داعر») را زندانی می‌کرد: علی بن ابی طالب- علیه السلام- اگر در میان قبیله، آدم شروری بود، او را حبس می‌کرد. اگر خودش مال داشت از مال خودش برمی‌داشت و به او خرجی می‌داد وگرنه از بیت المال مسلمانان به او می‌داد و می‌فرمود:

برای دفع شرّ او از سر مردم به زندان می‌افتد و از بیت المال به او خرجی داده می‌شود. «2»

داعر، یعنی خبیث، مفسد، مردم‌آزار، فاجر، راهزن. «3»

ممکن است گفته شود: اگر حاکم صلاح دانست برای حفظ امنیت شهر و نظر جامعه، او را زندانی می‌کند مگر اینکه اشکال شود ولایت حاکم تا این حد نیست.

4. حبس فرمان‌دهندۀ به تهمت زدن

1. شافعی: به من بگویید: مردی به مرد دیگر می‌گوید: به شخصی تهمت بزند و او هم تهمت زد، آیا هر دو حد می‌خورند یا اینکه فقط تهمت‌زننده حد می‌خورد؟ از نظر شما باید هر دو حد بخورند که این درست نیست؛ جز فاعل کسی حد نمی‌خورد و جز قاتل، کسی دیگر کشته نمی‌شود و دیگری [دستوردهنده] تعزیر و حبس می‌شود. «4»

نظر نگارنده: این فرع را در مراجعات خود به کتاب‌های فریقین نیافتم و این حکم بر این مبناست که تعزیر شامل حبس هم بشود.

______________________________
(1). انصاف، ج 10، ص 249.
(2). خراج، ص 150.
(3). لسان العرب، ج 4، ص 286.
(4). الامّ، ج 7، ص 331.