حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 241

17. جزیری: … حنفیان و مزنی از اصحاب شافعی گفته‌اند: بی‌نماز کافر نیست و کشته نمی‌شود، بلکه تعزیر و زندانی می‌شود تا بخواند. «2»

نظر نگارنده: بحثی نیست که مرتکبان محرمات و تارکان واجبات تعزیر می‌شوند؛ ولی ظاهر اقوال فقیهان ما جز علّامه حلّی در تذکرة الفقهاء، این است که به کمتر از حد، تازیانه می‌خورند. آری، اگر حاکم مصلحت دید می‌تواند او را با حبس کردن، تعزیر کند، چنان که در جواهر الکلام گفته است: آری، گاهی در برخی موارد مصلحتی هست که اقتضا می‌کند حاکم بتواند حبس کند. «3»

3. حبس بدعت‌گذار

1. مرداوی: احمد دربارۀ بدعت‌گذار تصریح کرده است: بدعت‌گذار حبس می‌شود تا دست بردارد. «4»

2. شهید اوّل: قاعدۀ 205: امور جدیدی که پس از عهد پیامبر رخ می‌دهد اقسام زیادی دارد که از نظر ما تنها آن‌هایی که حرام است نام بدعت می‌گیرد:

قسم اوّل: واجب، مانند تدوین و گردآوری قرآن و سنّت در صورتی که احتمال گریز [و از یاد بردن] از سینه‌های آن‌ها باشد؛ زیرا رساندن احکام الهی برای آیندگان به اجماع و صریح آیۀ قرآن، واجب است و این با حفظ و تدوین آن، کمال می‌یابد و در زمان غیبت، چنین کاری واجب است؛ ولی در زمان ظهور امام واجب نیست؛ زیرا او خود به گونه‌ای آن را حفظ خواهد کرد که هیچ گزندی به آن نرسد.

قسم دوم: حرام، مانند کاری که اصول و ادلّۀ تحریم از ناحیۀ شریعت شامل آن می‌شود؛ مانند مقدّم داشتن دیگران بر امامان معصوم، غصب منصب امامان معصوم، اختصاص اموال شرعی به والیان جور و ندادن آن به مستحق، مبارزه با اهل حق و تبعید و آواره ساختن آنان، قتل بر اساس حدس و گمان، اجبار به بیعت با فاسقان، باقی ماندن بر بیعت فاسقان و تحریم مخالفت با آنان، شستن به جای مسح، مسح غیر قدم، نوشیدن انواع

______________________________
(1). الفتاوی الکبری، ج 4، ص 301.
(2). الفقه علی المذاهب الاربعه، ج 5، ص 458.
(3). جواهر الکلام، ج 41، «حدود» ص 249.
(4). انصاف، ج 10، ص 249.