حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 255

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 200

تفکر اتکا دارد کفر است. «1»

8. مجلسی دوم: در میان امّت اسلامی خلافی نیست که هر کس معتقد باشد ستارگان مدبّر این جهان و آفرینندۀ حوادث و خیر و شرّ آنند، کافر مطلق است. در جای دیگر گوید:

این عقیده، که ستارگان علت فاعلی همراه با اراده و اختیارند گرچه تأثیرشان توقف بر شرایطی داشته باشد، کفر و با ضرورت دین مخالف است. «2»

9. شیخ حرّ عاملی: علمای ما تصریح کرده‌اند که علم نجوم و عمل به آن حرام است و بیان داشته‌اند: هر کس عقیده به تأثیر ستارگان یا دخالت آن‌ها در تأثیر داشته باشد کافر است و گفته‌اند: بطلان چنین عقیده‌ای از ضروریات دین است و اجماع بر این مسأله را نقل کرده‌اند. از کسانی که به آن چه گفتیم، تصریح کرده‌اند، شیخ مفید و سیّد مرتضی در درر و غرر، شهید اوّل در قواعد و فوائد و دروس، علّامه در تذکرة الفقهاء، منتهی المطلب، قواعد الاحکام و تحریر الاحکام، شیخ علی در شرح قواعد، شهید ثانی در شرح شرائع الاسلام، محقق در معتبر، کراجکی در کنز الفوائد و دیگران هستند و آن‌طور که من به یادم هست هیچ‌یک از ایشان مخالفتی در این زمینه نکرده است. «3»

10. آیة اللّه خوئی: آیا آموختن علم نجوم به تنهایی بدون عقیده به تأثیر و عدم تأثیر ستارگان، جایز است یا نه؟ شهید در محکّی دروس قول به حرمت را به بعضی از اصحاب نسبت داده است؛ ولی ظاهر برخی از احادیث این است که اگر آموختن فقط برای شناخت حرکت ستارگان و جایگاه خاص آنان باشد، جایز است و جمعی از بزرگان- رضوان اللّه علیهم- با آن موافقند و آنچه از احادیث شیعه و سنی، که به حرمت آموختن علم نجوم اشاره دارد، بر کاربردهای دیگر حمل می‌شود. و خداوند داناست. «4»

11. ابن ابی الحدید: آنچه ضروری دین است، باطل دانستن حکم علم نجوم و تحریم عقیده به آن و نهی از تصدیق گفتار منجّمان است و این معنای کلام امیر المؤمنین- علیه السلام- است که فرمود: هر کس سخن تو را، تصدیق کند، قرآن را تکذیب کرده و از استعانت به درگاه الهی بی‌نیازی جسته است. «5»

______________________________
(1). مکاسب المحرمه (چاپ جدید)، ج 2، ص 305.
(2). بحار الانوار، ج 56، ص 291.
(3). وسائل الشیعة، ج 12، ص 101.
(4). مصباح الفقاهه، ج 1، ص 248؛ نک: مکاسب المحرمه، ج 2، ص 279 و 369؛ سبزواری، کفایة الاحکام، ص 87.
(5). شرح نهج البلاغه، ج 6، ص 212؛ نک: سنن الکبری، ج 8، ص 138؛ بیان و تحصیل، ص 17، ص 404.