- [مقدمات پژوهش] 1
- پیش گفتار [مترجمان] 4
- فصل اوّل حبس در مورد قتل 9
- روایات 9
- بخش اوّل موارد زندان 9
- آرای فقیهان شیعه 18
- آرای مذاهب دیگر 24
- چند مطلب 25
- دوم: برخی از فقیهان بین درخواست حبس از سوی اولیای دم و عدم آن «3»، تفصیل قائل شدهاند 25
- سوم: مدت حبس: 25
- چهارم: هرگاه غیر ولیّ دم پس از ثبوت قصاص یا پیش از ثبوت آن، متهم به قتل را بکشد 26
- پنجم: آیا قاتل در قتل خطایی حبس میشود؟ 27
- هفتم: آیا این حبس وجوبی است یا استحبابی؟ 28
- ششم: آیا حبس تنها به اتهام قتل اختصاص دارد یا شامل ایراد جرح نیز میشود؟ 28
- مواردی که ممکن است به حبس در اتهام قتل ملحق کرد عبارتند از: 29
- ب) حبس با یک شاهد 31
- ج) حبس خودداری کنندگان از ادای سوگند در موارد قسامه 32
- آرای فقیهان شیعه 33
- 2. حبس کسی که قاتل را برای دست یابی به مقتول راهنمایی کرده است 36
- 3. حبس کسی که شخصی را برای کشتن نگه دارد 37
- روایات 38
- آرای فقیهان شیعه 46
- دیدگاه مذاهب دیگر 53
- فروع بحث 57
- 4. حبس آمر به قتل 61
- روایات 62
- آرای فقیهان شیعه 63
- آرای مذاهب دیگر 68
- 5. حبس فراری دهندۀ قاتل از قصاص 71
- روایات 72
- آرای فقیهان شیعه 73
- 6. حبس تروریست 78
- 7. حبس قاتل پس از بخشودن اولیای دم 83
- روایات 84
- آرای فقیهان شیعه 85
- آرای دیگر مذاهب 86
- 8. حبس جانی، تا زمان تکمیل شروط، از سوی ولیّ دم 89
- آرای فقیهان شیعه 90
- آرای دیگر مذاهب 94
- 9. حبس مسلمان قاتل ذمّی 97
- آرای فقیهان شیعه 98
- آرای دیگر مذاهب 99
- 10. حبس قاتل فراری (پس از اخذ دیه) 100
- 11. حبس قاتل در ماههای حرام 102
- آرای فقیهان شیعه 102
- آرای دیگر مذاهب 104
- روایات 105
- 12. حبس مولایی که عبدش را کشته است 105
- آرای فقیهان شیعه 109
- آرای دیگر مذاهب 114
- 13. حبس بندهای که به دستور مولایش مرتکب قتل شده است 115
- روایات 116
- آرای فقیهان شیعه 119
- آرای دیگر مذاهب 122
- 14. حبس بندهای که عمدا مرتکب قتل میشود 125
- 15. حبس قاتل شخص مستأمن (زنهار خواه) 126
- 16. حبس کسی که میخواهد فرزندش را بکشد 126
- 17. حبس قصاصکننده (مقتصّ له) تا بهبود قصاص شونده (مقتصّ منه) 127
- آرای فقیهان شیعه 128
- فصل دوم حبس مربوط به دزدی 130
- روایات 131
- آرای فقیهان شیعه 141
- آرای دیگر مذاهب 147
- 2. حبس دزد معیوب و دست و پا بریده 150
- روایات 151
- آرای فقیهان شیعه (موافق حبس) 152
- آرای دیگر مذاهب 154
- آرای فقیهان شیعه (مخالف حبس) 156
- 4. حبس طرّار (جیببر)، مختلس (رباینده)، قفّاف «3» (صرافی که با مهارت پولها را در میان انگشتان پنهان میکند و میدزدد) 160
- روایات 160
- 3. حبس دزد زیورآلات 160
- آرای فقیهان شیعه دربارۀ طرّار، مختلس و قفّاف 164
- آرای دیگر مذاهب 167
- روایات 168
- 5. حبس نقبزنندۀ خانه و شکنندۀ قفل و مانند آن 168
- آرای فقیهان شیعه 169
- آرای دیگر مذاهب 170
- 6. حبس نبش کنندۀ قبر 172
- آرای فقیهان شیعه 173
- روایات 173
- آرای دیگر مذاهب 177
- 7. حبس فروشندۀ شخص آزاد 179
- روایات 180
- آرای فقیهان شیعه 182
- آرای دیگر مذاهب 183
- 8. حبس دزد به هنگام غیبت مالباخته 185
- آرای فقیهان شیعه 185
- آرای دیگر مذاهب 186
- روایات 187
- 9. حبس راهزن 187
- آرای فقیهان شیعه 189
- آرای دیگر مذاهب 191
- 10. حبس یاری رساننده به راهزنان 194
- آرای فقیهان شیعه 194
- آرای دیگر مذاهب 195
- 11. حبس متهم به دزدی 196
- الف) حبس متهم تا زمان آوردن کالای مسروقه 196
- ب) حبس متهم به دزدی تا حضور شهود 198
- آرای دیگر مذاهب 198
- ج) حبس متهم تا تعدیل شهود 200
- د) حبس متهم مدّعی مال 200
- 12. حبس شخص معروف به دزدی 201
- فصل سوم حبس در موارد آزار جسمی غیر از جرح 202
- روایات ما و کلمات فقیهان 202
- روایات [در عمومیت معنای مثله] 205
- روایات و آرای فقیهان شیعه در این زمینه [یعنی آزادی قهری برده به وسیله مثله] 207
- آرای دیگر مذاهب 208
- 2. حبس تراشنده یا از بین برندۀ موی زنها 209
- روایات 210
- آرای فقیهان شیعه 211
- 3. حبس زنندۀ بردۀ خویش 214
- آرای دیگر مذاهب 214
- فصل چهارم حبس در موارد دشنام، آزار و افترا 215
- روایات شیعه 215
- آرای فقیهان شیعه 217
- آرای دیگر مذاهب 223
- 2. حبس دشنامدهنده یا هجو کنندۀ شخص مسلمان 225
- آرای فقیهان شیعه 225
- آرای دیگر مذاهب 226
- 3. حبس مردمآزار 229
- 4. حبس فرماندهندۀ به تهمت زدن 230
- فصل پنجم حبس برای ترک واجبات و ارتکاب محرمات 231
- آرای فقیهان شیعه 233
- 2. حبس تارک واجبات 234
- آرای دیگر مذاهب 234
- آرای فقیهان شیعه 235
- آرای دیگر مذاهب 239
- 3. حبس بدعتگذار 241
- 4. آیا کسی که از پیامبر- صلّی اللّه علیه و آله و سلّم- زیاد روایت کند، زندانی میشود؟ 242
- فصل ششم حبس در مورد سحر و دیگر اعمال مشابه آن 244
- معنای کهانت 245
- آرای فقیهان شیعه 247
- آرای دیگر مذاهب 248
- 2. حبس منجّم 249
- معنای متنجّم 252
- آرای فقیهان شیعه 253
- فصل هفتم حبس افراد دارای رفتارهای ناهنجار و افراد محکوم به حدود الهی 256
- روایات شیعه و سنی 257
- آرای فقیهان شیعه 260
- آرای دیگر مذاهب 265
- 2. زندان عالم فاسق، طبیب جاهل و مکری مفلس 267
- روایت 267
- آرای فقهای شیعه 269
- 3. حبس مستان چاقوکش 271
- آرای دیگر مذاهب 271
- روایات 274
- 4. زندانی کردن اشرار و فاسدان 274
- آرای فقیهان شیعه 277
- آرای مذاهب دیگر 277
- 5. حبس کسی که حدّ قطع عضو بر او جاری شده تا بهبود عضوش 278
- 6. حبس برای توبه از گناه 281
- فصل هشتم حبس مرتد 282
- روایات از طریق شیعه 283
- روایات از طریق اهل سنّت 284
- آرای فقیهان شیعه 286
- آرای دیگر مذاهب 290
- 2. حبس زن مرتد 292
- معنای روایت 296
- آرای فقیهان شیعه 300
- آرای دیگر مذاهب 307
- آیا زن مرتد تا ابد در زندان میماند؟ 311
- 3. حبس قائلان به خدایی علی- علیه السلام- 313
- فصل نهم حبس در فحشا 315
- روایات 315
- آرای فقیهان شیعه 321
- آرای دیگر مذاهب 321
- دو یادآوری 323
- 2. حبس برای فاصله انداختن میان دو حد 324
- روایات 325
- آرای فقیهان شیعه 326
- آرای دیگر مذاهب 327
- 3. حبس برای پیشگیری از زنا 329
- آرای دیگر مذاهب 330
- روایات 331
- 4. حبس زناکننده با خواهر خویش 331
- آرای فقیهان شیعه 333
- 5. حبس زن زنادهنده 338
- آیه [/ 15 سوره نساء] 338
- روایات [ذیل این آیه] 339
- آرای مفسران 340
- آرای مفسران دیگر مذاهب 345
- آرای فقیهان شیعه 346
- آرای دیگر مذاهب 347
- 6. حبس زناکار مجرد (غیر محصن) 347
- روایات 348
- آرای دیگر مذاهب 349
- آرای فقیهان شیعه 349
- 7. حبس مردی که زنی را نگه دارد تا دیگری با او زنا کند 350
- 8. حبس قوّاد (پاانداز) 351
- روایات 351
- آرای فقیهان شیعه 353
- آرای دیگر مذاهب 355
- مدّت تبعید 356
- روایات 356
- 9. آیا در لواط، حبس هست؟ 356
- آرای فقیهان شیعه 357
- آرای دیگر مذاهب 359
- 10. حبس وطیکننده با کنیز مشترک 360
- آرای فقیهان شیعه 360
- آرای دیگر مذاهب 361
- فصل دهم حبس برای شراب و مستکنندهها 362
- اشاره 362
- آرای فقیهان شیعه 363
- 1. حبس مشروبخوار در روز ماه مبارک رمضان 363
- 2. حبس ساقی شراب 365
- 3. حبس مست تا هوشیاری 366
- 4. حبس مست اقرارکننده به حق 367
- آرای فقیهان شیعه 368
- آرای دیگر مذاهب 369
- 5. حبس تکرار کنندۀ جرم شرابخواری 370
- معنای «ایلاء» 371
- فصل یازدهم حبس در مسائل زناشویی 371
- آیه [/ 2 سوره بقره] 372
- روایات 372
- آرای فقیهان شیعه 376
- آرای دیگر مذاهب 381
- روایات 383
- 2. حبس «مظاهر» که از رجوع یا طلاق امتناع میورزد 383
- آرای فقیهان شیعه (تصریح به حبس) 384
- آرای فقیهان شیعه (عدم تصریح به حبس) 386
- آرای دیگر مذاهب 387
- 3. حبس امتناعکننده از تعیین زوجه یا زوجات 388
- آرای فقیهان شیعه 389
- آرای دیگر مذاهب 390
- 4. حبس یکی از دو زوج (مرد) خودداریکننده از طلاق 390
- 5. حبس زوج و ولی به دلیل ترک نفقه 391
- روایات 392
- آرای فقیهان شیعه 395
- آرای دیگر مذاهب 399
- 6. حبس زوج خودداریکننده از «لعان» 402
- آثار اهل سنّت 403
- آیه [/ 24 سورۀ نور] 403
- آرای مفسران 404
- آرای فقیهان شیعه 404
- آرای دیگر مذاهب 406
- 7. حبس زوج در برخی از موارد طلاق 409
- فرع 410
- 8. حبس آزاردهندۀ زن خویش 412
- فصل دوازدهم حبس دشمنان و مخالفان دولت 413
- روایات دربارۀ جاسوس 414
- آرای فقیهان شیعه (قائل به تعزیر) 422
- آرای دیگر مذاهب (قائل به حبس) 425
- آرای فقیهان شیعه دربارۀ جاسوسی ذمّی 426
- آرای دیگر مذاهب 429
- آرای فقیهان شیعه دربارۀ رفتن جاسوس به جهاد 430
- آرای دیگر مذاهب (قائل به غیر حبس) 431
- آرای فقیهان شیعه دربارۀ معاهد و مستأمن جاسوس 434
- 2. حبس باغی 435
- نظر فقیهان شیعه در معنای باغی 436
- آرای دیگر مذاهب 438
- روایات 440
- آرای فقیهان شیعه 441
- آرای دیگر مذاهب 442
- 3. حبس اسیران 445
- روایات 446
- 4. گروگانگیری و حبس کافران و باغیان در برابر اسارت و حبس مسلمانان 451
- آرای فقیهان 453
- 5. حبس مشرکان نابالغ 454
- آرای قائلان به حبس 455
- آرای قائلان به عدم پذیرش قول مشرک نابالغ 455
- آرای قائلان به قبول، بدون سوگند 456
- 6. حبس خودداری کنندگان از پرداخت جزیه 457
- 7. حبس اهل جزیه اگر قصد فرار به دار الحرب داشتند 459
- 8. حبس کسی که قصد شورش بر ضد امام دارد 459
- 9. حبس محارب 461
- آیۀ شریفه و تفسیر آن 462
- آرای فقیهان شیعه (قائل به حبس) 465
- آرای فقیهان شیعه (قائل به تبعید) 467
- آرای دیگر مذاهب 468
- قائلان به غیر حبس 469
- 10. حبس از کارافتادگان، زنان و کودکان اهل بغی 472
- آرای فقیهان شیعه 472
- آرای دیگر مذاهب 474
- 12. حبس آزار دهندۀ پیامبر- صلّی اللّه علیه و آله و سلّم- 475
- 11. حبس برای تن دادن به حکم امام 475
- [روایت] 476
- فصل سیزدهم حبس کارگزاران و کارکنان 477
- روایات 477
- 2. حبس تلقینکننده به کارگزار خائن 483
- 3. حبس امیر سهلانگار 483
- فصل چهاردهم حبس در مورد حقوق مالی 485
- روایات 487
- آرای فقیهان شیعه 495
- آرای دیگر مذاهب 503
- مدت حبس 507
- فروع 508
- ب) آیا میتوان پدر را به جهت بدهی به فرزند زندانی کرد؟ 508
- از مواردی که به مسألۀ سوم ملحق میشود: حبس پدر برای فروختن اموال دخترش یا گرفتن مهریۀ اوست: 512
- اشاره 513
- آرای فقیهان شیعه 513
- د) آیا عاقله نیز در صورت امتناع از پرداخت دیه حبس خواهند شد؟ 514
- ه) آیا کسی که به دولت بدهکار است نیز حبس میشود؟ 514
- و) به نظر ما هیچ اشکالی ندارد که این ادلّه شامل حبس مسلمان به جهت کوتاهی در ادای بدهیاش به کافر ذمّی بشود 515
- ز) گفته شده زنی که خانۀ شوهرش را بدون رضایت او بفروشد حبس میشود 516
- ح) گفته شده کودکی که تاجر است و کسی که مال دیگری را تلف کرده، برای تأدیب زندانی میشوند 518
- ط) بعضی قائل به حبس شفیعی شدهاند که فوری ثمن را نپردازد 519
- روایات و آثار 520
- 2. حبس بدهکار مدّعی اعسار 520
- سخنان بزرگان در مورد این حدیث 522
- آرای فقیهان شیعه 525
- آرای دیگر مذاهب 532
- ب) مدت حبس 535
- فروع 535
- آرای فقیهان شیعه 536
- آرای دیگر مذاهب 538
- ج) آیا به کسب و کار مجبور میشود؟ 538
- د) آیا بدهکار نادار به طلبکاران سپرده میشود تا از او کار بکشند؟ 539
- ه) اگر بندۀ مکاتب از پرداخت بعضی اقساط عاجز بماند، آیا او را حبس میکنند؟ 542
- 3. حبس بدهکار معسر، به هنگام صرف مال در حرام و یا در خلاف حق 543
- آرای فقیهان شیعه 545
- 4. حبس مفلس، تا فروش اموالش 546
- آرای فقیهان شیعه 547
- آرای دیگر مذاهب 549
- 5. حبس غاصب و خورندۀ مال یتیم و خیانتکننده به امانت 551
- روایات 551
- آرای فقیهان شیعه 553
- 6. حبس راهن 556
- آرای دیگر مذاهب 556
- آرای فقیهان شیعه 557
- آرای دیگر مذاهب 561
- 7. حبس کفیل 562
- روایات 562
- آثار 565
- آرای فقیهان شیعه 566
- آرای دیگر مذاهب 571
- فرع: حکم مکفول محبوس 573
- 8. حبس مدّعی علیه که از سخن گفتن خودداری نماید 574
- آرای فقیهان شیعه (قائلان به حبس) 576
- آرای فقیهان شیعه (قائلان به ردّ سوگند) 582
- آرای دیگر مذاهب 582
- 9. حبس فردی که به محکمه بیتوجهی میکند و با حاکم سخن درشت میگوید 584
- آرای فقیهان شیعه 585
- آرای دیگر مذاهب 586
- 10. حبس خواندهای که از حضور در دادگاه امتناع میکند 587
- آرای فقیهان شیعه 589
- آرای دیگر مذاهب 591
- نظریات فقیهان شیعه (قائلان به عدم حبس) 592
- آرای فقیهان شیعه (قائلان به حبس) 592
- 11. حبس خوانده تا احضار شهود به دست مدّعی 592
- آرای دیگر مذاهب 598
- 12. حبس خوانده تا زمان تعدیل شهود 601
- آرای فقیهان شیعه 601
- آرای دیگر مذاهب 605
- آرای دیگر مذاهب 607
- مدت حبس 607
- آرای فقیهان شیعه 607
- 13. زندان در مورد نکول 608
- آرای فقیهان شیعه 609
- ب) حبس مدّعی علیه که از قسم خودداری کند و مدّعی، بینه نداشته باشد 613
- آرای دیگر مذاهب 613
- آرای فقیهان شیعه 614
- آرای دیگر مذاهب 617
- آرای فقیهان شیعه 618
- ج) حبس مدّعی علیه که از پاسخ و توضیح خودداری کند: 618
- آرای دیگر مذاهب 622
- د) حبس مدّعی علیه در صورتی که منکر وجود محکوم به باشد 622
- 14. حبس شهود تا وقت نماز عصر 624
- روایات [ذیل آیه] 625
- آرای مفسران 627
- آرای دیگر مذاهب 630
- 15. حبس بندهای که ترس فرار او باشد 632
- روایات 633
- 16. حبس بندۀ فراری 633
- آرای دیگر مذاهب 635
- آرای فقیهان شیعه 635
- 17. حبس مولای شریک که از دادن حصّه شریکش خودداری میکند 636
- روایات و آثار 637
- آرای فقیهان شیعه 639
- آرای دیگر مذاهب 640
- 18. آیا صاحب چارپایی که کشت و زرع را از بین میبرد حبس میشود؟ 641
- روایت 641
- آرای دیگر مذاهب 642
- بخش دوم حقوق زندانی و احکام زندان 644
- اشاره 644
- فصل اوّل حقّ زندانی در صورت تبرئه 644
- آرای فقیهان شیعه 645
- چه کسی ضامن است؟ 648
- امّا خطای قاضی 649
- آرای فقیهان شیعه 650
- امّا خطای شهود 651
- آرای فقیهان شیعه 651
- آرای دیگر مذاهب 652
- اشاره 653
- فصل دوم حقّ زندانی برای حضور در مراسم مذهبی 653
- روایات 654
- آرای فقیهان شیعه 655
- آرای دیگر مذاهب 658
- روایات و آرا 659
- فصل سوم حقّ ملاقات با نزدیکان و غیر آنان 659
- اشاره 659
- فصل چهارم حقّ رفاه 661
- اشاره 661
- روایات و آرا 662
- آرای دیگر مذاهب 663
- فصل پنجم حقّ مرخصی 664
- روایات 666
- اشاره 666
- فصل ششم حقّ تعجیل در محاکمه 666
- آرای فقیهان شیعه 667
- آرای دیگر مذاهب 673
- فصل هفتم حقّ زندانی در بودن همسرش با او 675
- روایت 676
- اشاره 676
- آرای فقیهان شیعه 677
- آرای دیگر مذاهب 678
- آرای فقیهان شیعه 680
- اشاره 680
- فصل هشتم آیا شخص مریض یا اجیر حبس میشود؟ 680
- آرای دیگر مذاهب 682
- فصل نهم مخارج معالجات زندانی به عهدۀ کیست؟ 684
- فصل دهم حقّ جداسازی زنان از مردان در زندان 685
- اشاره 685
- آرای فقیهان شیعه و سنی 686
- نصوص تاریخی 686
- فصل یازدهم جداسازی نوجوانان از سالمندان و مسلمانان از غیر مسلمانان 689
- اشاره 689
- نظریّات عالمان 690
- فصل دوازدهم حقّ اشتغال برای زندانی 693
- فصل سیزدهم حقّ نفقۀ زندانی 695
- اشاره 695
- روایات و آثار 696
- استدلال به روایات دیگر 702
- آرای فقیهان شیعه 705
- آرای دیگر مذاهب 708
- اشاره 712
- فصل چهاردهم تحریم شکنجه برای گرفتن اقرار 712
- روایات و آثار 713
- آرای فقهای شیعه 723
- آرای دیگر مذاهب 726
- نصوصی که از آن جواز شکنجه فهمیده میشود 729
- سخنان جایز دانندگان شکنجه 734
- آرای دیگر مذاهب 735
- مسئولیت مرگ زندانی 736
- فصل پانزدهم معنای تأدیب و سختگیری در زندان و حدود آن 738
- اشاره 738
- سختگیری در زندان 739
- فصل شانزدهم آزادی از زندان 750
- فصل هفدهم آیا تعزیر شامل حبس میشود؟ 754
- اقوال لغویان در «تعزیر» 755
- اشاره 755
- تعزیر از دیدگاه فقیهان 757
- فرق میان حد و تعزیر 758
- فقیهانی که تصریح کردهاند تعزیر یا تأدیب شامل حبس میشود 760
- آرای دیگر مذاهب 764
- تعزیر مالی 767
- فصل هجدهم اگر قاضی زندان نداشته باشد 770
- فصل نوزدهم حکم زندان و اجرای حد در حرم 771
- اشاره 771
- آرای فقیهان شیعه 771
- آرای دیگر مذاهب 772
- اشاره 773
- فصل بیستم ساختن زندان در اسلام 773
- روایات 774
- سخنان و آرا 776
- فصل بیست و یکم کتابهایی که درباره این موضوع به گونه مستقل یا ضمنی نوشته شده است 780
- فهرستها 783
- آیات 784
- روایات 789
- اسامی معصومین علیهم السّلام 820
- اشخاص 822
- کتابها 911
- قبایل، جماعات و فرق 931
- مکانها 935
- کتابنامه 941
9. شیخ مفلح صیمری: مرتدی که از او خواسته میشود توبه کند اگر به اسلام بازگشت و بعد کافر شد و باز مسلمان شد و سپس کافر شد در مرتبۀ چهارم کشته میشود و از او توبه خواسته نمیشود و شافعی گفته است: همیشه از او خواسته میشود توبه کند فقط در دفعات بعد تعزیر میشود و ابو حنیفه گفته است: در مرتبۀ سوم زندانی میشود؛ چون از نظر او حبس نوعی تعزیر است و اسحاق بن راهویه گفته است: در مرتبۀ سوم کشته میشود و این قول قوی است؛ زیرا خداوند متعال میفرماید:
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ ازْدٰادُوا کُفْراً لَمْ یَکُنِ اللّٰهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ …؛ «4» کسانی که ایمان آوردند، سپس کافر شدند؛ و باز ایمان آوردند، سپس کافر شدند؛ آنگاه به کفر خود افزودند، قطعا خدا آنان رای نخواهد بخشید.
پس خداوند بیان کرد که بعد از مرتبۀ سوم آنان را نمیبخشد. بنابراین، در مرتبۀ چهارم کشته میشود و شیخ استدلال کرده است به اجماع فرقۀ امامیه که هر مرتکب گناه کبیره در مرتبۀ چهارم، کشته میشود. «5»
10. شیخ محمد حسن نجفی (پس از نقل کلام محقق حلّی): هیچ گونه اختلاف مهمی در هیچیک از این احکام مذکور نیست، بلکه اجماع بر هر دو نوعش قائم است … «6»
______________________________
(1). جامع للشرائع، ص 567؛ نک: همان، ص 241.
(2). اشارة السبق، ص 144.
(3). دروس، ج 2، ص 52؛ نک: مجلسی، حدود، ص 49.
(4). نساء (4) آیۀ 137.
(5). تلخیص الخلاف، ج 3، ص 270، مسألۀ 4.
(6). جواهر الکلام، ج 41، ص 605 و 613 و نک: ج 6، ص 293.