حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 31

1. ابن برّاج: هرگاه شخصی قصد تجاوز به جوان یا زنی را داشته باشد و آنان او را از خویش برانند و او بمیرد خونش هدر رفته است. «2»

2. محقق حلّی: انسان می‌تواند از جان و ناموس خودش دفاع کند … و خون متجاوز- چه جراحت بردارد و چه به قتل برسد- هدر است. «3»

3. شهید ثانی: قول اقوا واجب بودن دفاع از جان و ناموس، در صورت امکان است و تسلیم و تن دادن به ذلّت جایز نیست … «4»

ب) حبس با یک شاهد

1. شیبانی: در حدود و قصاص کفالت پذیرفته نمی‌شود و در موارد حدود و قصاص حبس وجود ندارد، مگر آن که دو شاهد و یا یک شاهد عادل- که قاضی او را می‌شناسد- در مورد آن شهادت دهد … «5»

2. مدوّنة الکبری: پرسیدم: به نظر تو اگر شاهدی بر قتلی- چه خطا و چه عمد- شهادت بدهد آیا آن کسی که به ضرر او شهادت داده شده، زندانی می‌شود تا از آن شاهد سؤال شود؟

گفت: در صورتی که شهادت بر قتل خطایی باشد، زندانی نمی‌شود؛ زیرا دیه بر عهدۀ عاقله است. امّا در عمد، زندانی می‌شود تا در مورد شاهد تحقیق شود. پس اگر تزکیه شد، مورد از موارد قسامه خواهد بود و اگر تزکیه نشد قسامه‌ای در کار نیست.

گفتم: قول مالک نیز همین است. «6»

نظر نگارنده: فقیهان ما- در باب ادّعای قتل و آن چه به سبب آن ثابت می‌شود- به این مسأله پرداخته و فتوا داده‌اند بر اینکه قتل و آنچه موجب قصاص می‌شود، ثابت نمی‌شود، مگر با شهادت دو مرد یا با شهادت یک مرد و دو زن- همان‌طور که در مبسوط

______________________________
(1). نک: روضة البهیّه، ج 10، ص 168؛ ملاذ الاخیار، ج 16، ص 685.
(2). مهذّب البارع، ج 2، ص 514.
(3). شرائع الاسلام، ج 4، ص 189 و 190؛ جواهر الکلام، ج 41، ص 652.
(4). مسالک الافهام، ج 15، ص 50.
(5). جامع الصغیر، ص 369.
(6). ج 6، ص 420.