حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 313

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 242

فتأمل. منظور از زندان ابد چنان که گذشت این است که برای حبس او زمان تعیین نکنند نه اینکه اگر توبه کرد و زنی نیکوکار شد بازهم در زندان باقی بماند. «1»

نظر نگارنده: گرچه ظاهر حدیث صحیح حریز، خبر غیاث و روایات دعائم الاسلام این است که حتی در صورت توبه، حبس زن ادامه می‌یابد، ولی خبرهای عباد، ابن محبوب و جابر جعفی آن را مقیّد می‌سازند؛ زیرا در این روایات دارد: اگر توبه کرد (که پذیرفته می‌شود)، وگرنه تا ابد در زندان باقی می‌ماند. پس حبس ابد در صورتی است که توبه نکند و اشکال شهید ثانی به قرینۀ صدر روایت، وارد نیست که گفته، حکم اختصاص دارد به زنی که مرتد ملی باشد وگرنه لازم می‌آید حکم شامل مردی که مرتد فطری باشد نیز بشود؛ زیرا اگر اجماع محصّل و منقول و روایات نمی‌گفتند که قتل مرتد فطری، لازم است و توبه‌اش قبول نمی‌شود، ما به عدم قتل ملتزم می‌شدیم. علاوه بر این، حکم به حبس ابد حتی در صورت توبه، خلاف مشهور است.

3. حبس قائلان به خدایی علی- علیه السلام-

1. حدّثنی محمد بن قولویه القمّی، قال: حدّثنی سعید بن عبد اللّه بن أبی خلف القمّی، قال:

حدّثنی محمد بن عثمان العبدی، عن یونس بن عبد الرحمن، عن عبد اللّه بن سنان، قال: حدّثنی أبی، عن أبی جعفر علیه السّلام: إنّ عبد اللّه بن سبأ کان یدّعی النبوة و یزعم أن أمیر المؤمنین هو اللّه [تعالی عن ذلک] فبلغ ذلک أمیر المؤمنین علیه السّلام فدعاه و سأله فأقرّ بذلک، و قال: نعم، أنت هو و قد کان ألقی فی روعی أنّک أنت اللّه و إنّی نبی. فقال له أمیر المؤمنین علیه السّلام: ویلک! قد سخر منک الشیطان فارجع عن هذا، ثکلتک أمّک و تب.

فأبی فحبسه و استتابه ثلاثة أیام فلم یتب، فأحرقه بالنار و قال: إن الشیطان استهواه، فکان یأتیه و یلقی فی روعه ذلک؛ «2»

عبد اللّه بن سنان گفت: حدیث کرد مرا پدرم از امام باقر- علیه السلام- که عبد اللّه بن سبأ مدّعی نبوت بود و می‌پنداشت امیر المؤمنین- علیه السلام- خداست. این خبر به امیر المؤمنین- علیه السلام- رسید او را فراخواند و از او پرسید، و او به موضوع اقرار کرد و گفت: آری، تو اویی. در دل من چنین افتاده است که تو خدایی و من پیامبرم. علی- علیه السلام- به او فرمود: وای بر تو! شیطان تو را ریشخند کرده از این پندار دست‌بردار. مادرت به عزایت بنشیند. توبه کن. او امتناع ورزید. امام- علیه السلام- او را حبس کرد و

______________________________
(1). ج 2، ص 522.
(2). رجال کشی، ص 107، شمارۀ 107؛ وسائل الشیعة (به نقل از: رجال کشی)، ج 18، ص 553، ح 4.