حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 37

ندیدم کسی از فقیهان ما از آن سخن بگوید، ولی ادلّۀ تعزیر شامل این بحث نیز می‌شود و زندان تعزیری از آن جمله است، جز اینکه بگوییم: صرف راهنمایی، سبب قویی برای قتل نیست.

گاهی گفته می‌شود: چنین کاری، اعانت بر اثم است- که خود اعانت حرام است.

پس برای کار حرامی که مرتکب شده تعزیر می‌شود، ولی ادّعای کلیت کبرا (هر اعانه و یاری بر گناه حرام است) تازه اوّل بحث است. «2»

شافعی: به نظر شما اگر مردی دیگری را راهنمایی کند تا شخص سومی را بکشد و آن راهنما می‌داند که در آینده، وی، آن شخص سوم را- اگر بر او دست یابد- خواهد کشت، آیا راهنما و قاتل، هر دو کشته می‌شوند، با عنایت به اینکه راهنما قاتل را در جایی راهنمایی کرده است که مقتول، راه گریز نداشته، آیا به نظر شما سزاوار است که راهنما مانند نگه‌دارنده (ممسک) کشته شود … ؟

او در پاسخ گفته است: این مطلب درست نیست … تنها قاتل کشته و راهنما تعزیر و زندانی می‌شود. «3»

3. حبس کسی که شخصی را برای کشتن نگه دارد

اشاره

روایاتی- که در آن روایات صحیح نیز هست- در مورد حبس ابدی نگه‌دارنده وارد شده است و امامیه به مضمونش فتوا داده‌اند و اختلافی در آن ندارند، بلکه بعضی از آنان ادّعای اجماع کرده‌اند. سیّد مرتضی تصریح کرده که این، از نظریّات خاصّ امامیه است. «4» فقیهان اهل سنّت در این مطلب اختلاف کرده‌اند: بعضی همانند حنابله با ما

______________________________
(1). بدائع الصنائع، ج 7، ص 289.
(2). مصباح الفقاهه، ج 1، ص 430: « … حکم اعانت بر اثم: مادامی‌که تسبیبی در بین نباشد، مطلقا دلیلی بر حرمتش نیست».
(3). الامّ، ج 7، ص 331؛ نک: محلّی، ج 10، ص 511 و 2090.
(4). نک: انتصار، ص 270.