حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 426

3. عینی: … از ابو حنیفه و اوزاعی نقل شده است: کیفر سخت می‌بیند و حبس طولانی می‌شود. «4»

آرای فقیهان شیعه دربارۀ جاسوسی ذمّی

1. شیخ طوسی: امّا اگر کاری که با «امان» منافات داشته باشد، کردند؛ مثل این که برای جنگ با مسلمانان گردآیند، پیمان شکسته‌اند و فرقی نیست که در عقد ذمّه شرط شده باشد یا نه؛ زیرا شرط ذمّه مقتضی این است که آن‌ها در امان مسلمانان باشند و مسلمانان هم از دست آنان در امان باشند. امّا آن چه ضرر مسلمانان در آن است، شش مورد ذکر می‌شود: … و راه را بر مسلمانان ناامن نکند و کمبودی را به مشرکان اطلاع ندهد و با نوشتن نامه یا به صورتی دیگر برای تضعیف مسلمانان، اخبار و اسرارشان را به

______________________________
(1). مفید، ارشاد ص 188.
(2). خراج، ص 190.
(3). معالم سنن، ج 2، ص 274.
(4). عمدة القاری، ج 14، ص 256.

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 327

دشمن حربی نرساند. اگر یکی از این شروط را زیر پا گذاشت ملاحظه می‌شود در صورتی که در عقد ذمّۀ، آن شرط نباشد پیمان، نقض نشده است، ولی اگر عمل او موجب حد باشد، حد بر او جاری می‌شود و اگر موجب حد نباشد، تعزیر می‌شود. امّا در صورتی که در عقد ذمّه، آن شرط باشد، نقض پیمان شده است؛ چون کاری کرده که با «امان» منافات دارد. «1»