حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 454

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 347

اگر اهل بغی اسیران اهل عدل را کشتند، جایز نیست اهل عدل اسیران آن‌ها را بکشند در صورتی که برای آن‌ها گروهی نباشد؛ زیرا آن‌ها به دلیل جنایت دیگران کشته نمی‌شوند. «1»

2. ابن قدامه: اگر هر یک از دو گروه از دیگر گروه، اسیر بگیرد جایز است مبادلۀ اسیران اهل عدل با اسیران اهل بغی و اگر اهل بغی اسیران اهل عدل را بکشند اهل عدل نمی‌توانند اسیران ایشان را بکشند چون آن‌ها با جنایت دیگران کشته نمی‌شوند و گناه ایشان را به دوش نمی‌کشند. اگر اهل بغی از مبادلۀ اسیران خودداری کردند و آنان را حبس کردند احتمال دارد جایز باشد اهل عدل اسیران اهل بغی را حبس کنند تا باعث شود اسیران آن‌ها آزاد شوند و احتمال دارد حبس آن‌ها جایز نباشد و آزاد شوند؛ زیرا گناه حبس اسیران اهل عدل بر عهدۀ دیگران است. «2»

3. مرداوی: در بحث جنگیدن با اهل بغی: … و گفته‌اند: جایز است حبس ایشان تا اسیران ما آزاد شوند. «3»

نظر نگارنده: علّامۀ حلّی فتوای خود را به اهل بغی اختصاص داده است و همین طور ابن قدامه با اینکه موضوع روایت کافران است، ولی احتمال دارد شامل اهل بغی هم بشود چنان که احتمال دارد روایت به جواز گروگان گرفتن هم‌پیمانان محاربان اختصاص داشته باشد؛ زیرا حضرت- صلّی اللّه علیه و آله و سلّم- می‌فرماید: «به جهت بنی عامر هم‌پیمانان تو.» مگر اینکه گفته شود قطعا خصوصیتی از آن هم‌پیمانان کافران یا اهل سرزمین ایشان نیست، بلکه ملاک، وسیله‌ای است که به آزادی اسیران مسلمان و مبادلۀ گروگان‌ها با ایشان کمک کند.

5. حبس مشرکان نابالغ

اشاره

علّامه حلّی احتمال داده است که اگر از مشرکان، نوجوانی اسیر شود و ادّعا کند بالغ نشده- تا از کشته شدن رهایی یابد- و مویی که دارد [مویی که علامت بلوغ است] به وسیلۀ دارو و معالجه است [نه طبیعی]، زندانی می‌شود تا به بلوغ برسد. ولی برخی از فقیهان دیگر گفته‌اند: حرف او بدون سوگند پذیرفته می‌شود همانند علّامه در تحریر الاحکام و

______________________________
(1). تذکرة الفقهاء، ج 9، ص 424 و مانند آن در: تحریر الاحکام، ج 1، ص 156.
(2). مغنی، ج 8، ص 115.
(3). انصاف، ج 10، ص 315؛ نک: ابن عابدین، ج 3، ص 311.