حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 455

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 348

شهید اوّل در دروس و [میرزا علی] کنی در قضاء و برخی دیگر گفته‌اند: حرف او پذیرفته نیست، مگر با سوگند و اگر خودداری کرد حکم بالغ بر او جاری می‌شود. بعضی دیگر همانند شیخ طوسی در مبسوط حکم به بلوغ او بدون سوگند می‌کنند. امّا سیّد عاملی در مفتاح الکرامه گویا قول علّامه را که حبس است پسندیده و نیکو شمرده و کوشیده آن را با برهان و دلیل توجیه و تقویت کند.

آرای قائلان به حبس

1. علّامه حلّی: … آری، اگر نوجوان مشرک، مدّعی شد مویی که دارد با دارو و درمان درآمده است، سوگند می‌خورد وگرنه کشته می‌شود و احتمال دارد حبس شود تا بالغ شود، سپس سوگند داده می‌شود اگر خودداری کرد، کشته می‌شود. «1»

2. سیّد جواد عاملی: شاید علت حبس این باشد که سوگند او چون معتبر نبود و وسیلۀ آزادی او نمی‌شد، اگر زندانی شود جمع میان دو حق می‌شود. «2»

آرای قائلان به عدم پذیرش قول مشرک نابالغ

1. شیخ طوسی: اگر نوجوانی از مشرکان اسیر شود و دیده شود که موی دارد و او مدّعی شود که خودش را درمان کرده است تا موی درآورده و بالغ نشده است، قول او قبول می‌شود. پس اگر قسم خورد، حکم می‌شود که بالغ نشده و در میان بچه‌ها نگه‌داری می‌شود و اگر از قسم خوردن خودداری کرد نتیجه می‌گیریم که بالغ است و در میان جنگجویان قرار می‌گیرد. از نظر ما آن چه مقتضای مذهب ماست این است که بدون سوگند حکم به بلوغ او شود. چون عموم اخبار می‌رساند که روییدن موی نشانۀ بلوغ است و موجب حکم می‌شود و آن چه را گفته‌اند قوی است. «3»

2. محقق حلّی: امّا اگر نوجوان کافر حربی ادّعا کرد موی او با درمان است نه به جهت سن او تا از قتل رهایی یابد، در آن تردید است. شاید اقرب این باشد که سخن او پذیرفته نمی‌شود مگر با بینه. «4»

______________________________
(1). قواعد الاحکام، ج 2، ص 211؛ نک: ایضاح الفوائد، ج 4، ص 339.
(2). مفتاح الکرامه، ج 10، ص 106.
(3). مبسوط، ج 8، ص 213.
(4). شرائع الاسلام، ج 4، ص 91.