حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 502

احتمال دارد که مجازاتی برای کوتاهی قبلی او از پرداخت دین و یا بازداشتن او از کوتاهی آینده باشد، و یا برای وادار کردن او به اعتراف به اموالی که دارد. «4»

22. آیة اللّه طبسی: در آخرین مسأله از فصل دیون: پنجم، بر مدیون واجب است که همۀ آن چه را در تملک دارد، در زمان سررسید بدهی و مطالبۀ طلب‌کار، برای پرداخت بدهی خود ادا کند و جایز نیست در این امر تأخیر کند. در صورت تأخیر گناهکار محسوب می‌شود و حاکم می‌تواند او را حبس کند. البته از دارایی‌های او مواردی استثنا شده است که عبارتند از: خانه‌ای که در آن سکونت دارد؛ بندۀ خدمتکاری که به خدمات او نیازمند است؛ اسب سواری (دو مورد اخیر در صورتی استثنا می‌شود که با شئونات صاحب آن متناسب باشد)؛ غذای یک روز و یک شب برای او و خانواده‌اش؛ لباس مجلسی او و خانواده‌اش و بلکه کتب علمی که با احوال او تناسب دارد. امّا دلیل حکم اوّل ادلّه متعددی است که دلالت بر وجوب ادای دین دارد و دلیل حکم دوم اجماع است- همان‌گونه که از تذکرة الفقهاء نقل شده است- علاوه بر تعدادی از روایات که به عنوان نمونه می‌توان روایت

______________________________
(1). تحریر الوسیله، ج 2، ص 375، مسألۀ 5.
(2). مبانی تکملة المنهاج، ج 1، ص 24.
(3). مجمع المسائل، ج 3، ص 210.
(4). قضاء، ج 1، ص 292.

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 388

عثمان بن زیاد «1» را نقل کرد که می‌گوید: به حضرت امام صادق- علیه السلام- عرض کردم: من از فردی طلب‌کار هستم و او می‌خواهد خانه‌اش را بفروشد و بدهی خود را به من، بدهد. آن حضرت فرمود: به خدا پناه ببر که او را از سرپناهش خارج کنی. «2»

23. آیة اللّه سبزواری: … حاکم در صورت تحقق مماطله به دلیل اجماع و نص «3» او را حبس می‌کند تا آن زمان که آن چه بر عهده دارد ادا کند.