حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 522

مجلسی دوم می‌گوید: موثق است … والد (مجلسی اوّل) می‌گوید: ظاهر آن است که حبس در موردی خواهد بود که مورد دعوا مال باشد یا برای او مالی باشد، مانند مهر. «1»

3. محمد بن علی بن محبوب، عن إبراهیم بن هاشم، عن النوفلی، عن السکونی، عن جعفر، عن أبیه علیهما السّلام: إنّ علیّا علیه السّلام کان یحبس فی الدین، ثم ینظر، فإن کان له مال أعطی الغرماء، و إن لم یکن له مال دفعه إلی الغرماء، فیقول لهم: اصنعوا به ما شئتم؛ إن شئتم آجروه و إن شئتم استعملوه … «2»

علی- علیه السلام- در مورد بدهی به حبس می‌انداخت، سپس توجه می‌کرد، اگر مالی داشت، آن را به بدهکاران می‌داد و اگر مالی نداشت، او را به طلب‌کاران تحویل می‌داد و می‌گفت: هر کاری می‌خواهید با او بکنید؛ اگر خواستید او را به اجیری دهید و اگر خواستید، او را به کار بگیرید.

سخنان بزرگان در مورد این حدیث

الف) شیخ طوسی: این روایت و روایت طلحة بن زید «3» با خبر زراره منافاتی ندارد که در آن آمده است: جز در سه موردی که ذکر کرده حبس نمی‌کرد؛ چرا که در آن، دو چیز احتمال دارد: یکی اینکه آن حضرت به عنوان مجازات جز آن موارد را حبس نمی‌کرد.

وجه دوم اینکه آن حضرت جز در موارد مذکور حبس طولانی را اعمال نمی‌کرد؛ زیرا حبس در مورد بدهکاری تنها تا زمانی است که وضعیت او روشن شود، پس اگر هیچ چیز نداشت و این آشکار شد، او را رها می‌کنند وگرنه او را- به شکلی که گذشت- به پرداخت بدهی الزام می‌نمایند. «4»

ب) ابن ادریس: این روایت صحیح نیست؛ چرا که با اصول مذهب ما مخالف و با مفاد قرآن کریم نیز متضاد است. خداوند متعال می‌فرماید: وَ إِنْ کٰانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ

______________________________
(1). ملاذ الاخیار، ج 10، ص 166.
(2). تهذیب الاحکام، ج 6، ص 300، ح 45.
(3). مجلسی می‌گوید: مثل اینکه سهو قلم روی داده است. درست آن، روایت غیاث بن ابراهیم است. ملاذ الاخیار، ج 10، ص 207.
(4). تهذیب الاحکام، ج 6، ص 300، ذیل ح 45.