حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 535

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 415

اجیر نمی‌شود و به قبول بخشش دیگران، اخذ ارش عمدی، زن به ازدواج و یا اخذ مهر المثل اجبار نمی‌گردند. ولی اگر از حال او ناداری‌اش روشن نباشد، شاهدانی می‌آورد و سوگند یاد می‌کند، ولی این دو کار پس از آن است که حبس شود و آن قدر در حبس بماند که ظنّ غالب بر افلاس او ایجاد گردد و او می‌تواند طلب‌کارش را به سوگند در مورد آن چه می‌داند، وادارد. «1»

22. نزوی کندی: وقتی سررسید بدهی فرا رسید و آن را نپرداخت و استدلال کرد که قدرت پرداخت آن را ندارد، گفته شده: در این صورت نیز حبس نمی‌شود، مگر اینکه دارای فن و هنری باشد و نخواهد تن به کار بدهد، در چنین موردی حبس می‌شود تا به کار بپردازد یا عذر او شناخته شود. «2»

فروع

الف) آیا مدّعی ناداری بدون سوگند کسی که مدّعی توانمندی اوست حبس می‌شود؟

از قواعد الاحکام و تذکرة الفقهاء نقل شده: کسی که مدّعی توانمندی اوست سوگند یاد می‌کند و حکم به توانمندی او می‌شود. در نتیجه با او به صورت فردی توانمند و مالدار معامله می‌شود و حبس می‌گردد و از بعضی دیگر نقل شده: با او همچون فردی مالدار عمل می‌شود و به همین جهت بدون خواست مدّعی حبس می‌شود.

نراقی می‌گوید: شاید این امر مبتنی بر اختلاف در این است که آیا با نکول منکر، اگر حاکم سوگند را به مدّعی رد کند، حقّ مدّعی ثابت می‌شود! «3»

ب) مدت حبس

اشاره

ذهبی: در حدیث از سلمة بن سلیمان نقل شده و او این حدیث را به صورت مرفوع نقل می‌کند که، انسان به دلیل بدهی بیش از چهل روز حبس نمی‌شود. «4»