حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 546

2. آیة اللّه میلانی: این روایات اقتضا دارد که پرداخت بدهی بدهکار از محل زکات مقیّد شود به اینکه در راه معصیت نباشد. این را محقق در معتبر، صاحب مدارک و علّامه ذکر کرده‌اند که، حکمت آن این است اگر بدهی‌هایی که در راه معصیت و گناه مصرف شده از محل زکات جبران شود، موجب همراهی با رفتارهای ناپسند و کمک به گناه خواهد بود و به همین جهت بوده که بعضی از فقیهان فتوا داده‌اند حتی اگر توبه هم بکند نمی‌توان آن را از محل زکات پرداخت نمود و این با مذاق قدما سازگار است که سیّد بحر العلوم از آن بدین گونه تعبیر کرده که، زیر بنای غالب مسائل فقه بر روی ظن استوار است. سپس می‌گوید:

تذییل: روایات، صرف نشدن در معصیت را شامل می‌شوند، ولی متعرّض این

______________________________
(1). مرآة العقول، ج 19، ص 44.
(2). شرائع الاسلام، ج 1، ص 61.

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 425

نشده‌اند که اگر خود بدهی ناشی از معصیتی باشد، چه حکمی دارد؛ مثلا اگر مالی را بدزدد و در مصارف زندگی‌اش صرف کند، در این صورت به مالک آن مال بدهکار می‌شود؟ حق این است که صرف زکات در چنین مواردی به طریق اولی جایز نخواهد بود. «1»

3. آیة اللّه اصفهانی: روشن شد که شرط است بدهی در مسیر گناه و معصیت نبوده باشد و ملاک این نیست که قرض گرفتن از آغاز برای صرف در اینگونه مسیرها باشد، بلکه اگر قرض گرفتن او برای گناه نبود، ولی بعدها آن را در این مسیر مصرف کرد، در این صورت از این سهم به او پرداخت نمی‌شود، به خلاف اینکه اگر به عکس باشد. «2»

4. حبس مفلس، تا فروش اموالش

اشاره