حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 572

19. سرخسی: اگر کفیل را به سبب بدهی حبس کرد، کفیل نیز می‌تواند مکفول عنه را حبس کند تا وی را آزاد نماید و این در صورتی است که به امر او باشد. «2»

20. موصلی حنفی: … واجب آن است که او را حاضر کند و در مکانی تحویل دهد که بتواند او را محاکمه کند … پس اگر او را حاضر کرد چه بهتر وگرنه حاکم او را حبس می‌کند. پس اگر مدت به پایان رسید و او را حاضر نکرد وی را حبس می‌نماید و اگر او را حبس کرد و نزد قاضی ثابت شد که از حاضر کردن او عاجز و ناتوان است، او را رها می‌کند. «3»

21. سمرقندی: … از کفیل به نفس خواسته می‌شود که مکفول عنه را حاضر کند و این در آن حال است که حاضر کردن او ممکن و برای او مقدور باشد. ولی اگر به صورتی بود که او قادر به حاضر کردنش نبود، چنان چه امید پیدا شدن مکفول عنه برود؛ مثلا فعلا به سفری رفته باشد، در این صورت مطالبه از کفیل در مورد حاضر کردن مکفول عنه تا مدتی که این امر برای او ممکن باشد به تأخیر می‌افتد و در آن موعد اگر او را تحویل نداد و معلوم شد که کوتاهی می‌کند، کفیل را حبس می‌کند. پس آن‌گاه، اگر برای قاضی با دلایل و قراین یا شهادت شهود آشکار شد که او قادر به تحویل دادن مکفول عنه نیست، او را از حبس خارج می‌کند و منتظر می‌ماند تا زمان قدرت و امکان فرارسد؛ همان گونه که در اعسار در مورد دین حکم همین است. آن‌گاه که قاضی او را از زندان خارج می‌کند، طلبکاران می‌توانند ملازم و همراه او باشند (او را تحت نظر داشته باشند) و قاضی نمی‌تواند آنان را منع کند و البته طلبکاران نیز نمی‌توانند او را از کار و اشتغال بازدارند، همان گونه که در افلاس حکم همین است. «4»

22. ابن رشد: فقیهان در اینکه حکم کفیل به نفس در صورت غایب شدن مکفول عنه چیست سه قول متفاوت دارند: … قول دوم اینکه کفیل حبس می‌شود تا آن زمان که او را

______________________________
(1). مفتاح الکرامه، ج 5، ص 434.
(2). مبسوط، ج 20، ص 89 و نک: ج 19، ص 164.
(3). اختیار، ج 2، ص 167.
(4). تحفة الفقهاء، ج 2، ص 243.

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 447