حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 589

آرای فقیهان شیعه

1. شیخ طوسی: … اجمالا سزاوار است که قاضی در دادگاه نزد خود مهرهایی از گل، که با نقش خاتم خود آن‌ها را منقّش کرده است، داشته باشد. در هنگام مراجعۀ خواهان، یکی از این مهرها را خواهان برای خوانده فرستاده و به این نحو او را احضار می‌نماید. اگر حاضر نشد، قاضی یک نفر از دستیارانش را برای احضار او می‌فرستد و اگر بازهم نیامد، دو شاهد اعزام می‌کند تا امتناع او را از حضور در دادگاه شاهد باشند و اگر بازهم در دادگاه حاضر نشد از نیروهای رزمنده- که همان قوای انتظامی هستند- برای آوردن او کمک می‌گیرد. «1»

2. قاضی ابن برّاج: و اگر احضار آن که ذکرش گذشت صحیح و جایز باشد؛ سزاوار است که در دادگاه نزد قاضی از گل پخته، منقش به نقش خاتم قاضی مهرهایی باشد، از آن مهر به مدّعی بدهد تا به آن علامت، خوانده را احضار کند و اگر نیامد یکی از دستیارانش را به دنبال او می‌فرستد. اگر بازهم از آمدن امتناع نمود، دو شاهد اعزام می‌کند که خودداری او را از حضور در دادگاه شاهد باشند و اگر بازهم امتناع کرد از فرمانده رزمندگان- که همان قوای انتظامی هستند- برای احضار او یاری می‌طلبد. «2»

3. علّامه حلّی: … و حاکم می‌تواند هر کسی را که از حضور در دادگاه یا تعیین وکیل و معرفی به دادگاه امتناع کند، تعزیر نماید … «3»

4. فاضل هندی (پس از نقل کلام علّامه): اگر این عدم حضور، بدون عذر باشد، معصیت است. «4»

5. محقق کنی (وی پس از نقل کلام شیخ طوسی): شما خود آگاهید که مجموعۀ آن چه او فرموده است به کلمات عامّه نزدیک‌تر و با مبانی و مذاهب آنان سزاوارتر و

______________________________
(1). مبسوط، ج 8، ص 155.
(2). مهذّب، ج 2، ص 583.
(3). قواعد الاحکام، ج 2، ص 207.
(4). کشف اللثام، ج 2، ص 154.