حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 618

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 487

است … حسن بن حیّ گفته است: در جایی که زنش ادّعا کند او را طلاق داده یا برده‌اش مدّعی شود او را آزاد ساخته و یک شاهد عادل هم قائم شود به او گفته می‌شود: قسم بخور که طلاق ندادی و آزاد نکردی تا تبرئه شوی. اگر خودداری کرد حکم به طلاق و عتق می‌شود و در جای دیگر گفته است: مدت زیادی زندانی می‌شود، حدود یک سال و بعد آزاد می‌شود. و در جای دیگر گفته است: زندان ابد می‌شود تا قسم بخورد. «1»

ج) حبس مدّعی علیه که از پاسخ و توضیح خودداری کند:

اشاره

فقیهان بزرگ شیعه بدان تصریح کرده‌اند؛ همانند شیخ مفید در مقنعه، شیخ طوسی در نهایه، محقق حلّی در شرائع الاسلام، علّامه در قواعد الاحکام و تذکرة الفقهاء، شهید ثانی در مسالک الافهام و روضة البهیّه و سیّد در ریاض المسائل و در مفتاح الکرامه از 25 کتاب فقهی نقل کرده است.

از معاصران مانند سیّد ابو الحسن اصفهانی در وسیلة النجاة، امام خمینی، آیة اللّه گلپایگانی و والد بزرگوارم (آیة اللّه طبسی) در حاشیه‌شان بر وسیلة النجاة و از اهل سنّت قرافی در فروق.

طبق نقل مفتاح الکرامه این قول مشهور است بلکه اختلافی در آن نیست چنان که در جواهر الکلام است و برخی اضافه کرده‌اند که در حبس به آنان سخت‌گیری می‌شود، چنان که در ریاض المسائل آمده است.

آرای فقیهان شیعه

1. شیخ مفید: همین طور اگر به چیزی اقرار کرد، ولی توضیح نداد، مثل اینکه بگوید: از او بر گردن من چیزی است، ولی نگوید چه چیز است در اینجا حاکم او را ملزم می‌کند توضیح دهد آن چیست. اگر توضیح نداد او را حبس می‌کند تا توضیح دهد. «2»