حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 632

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 498

عصر منظور است. سوم اینکه، اهل همۀ ادیان این وقت خاص را گرامی می‌دارند و در آن یاد خدا می‌کنند و از سوگند دروغ اجتناب می‌ورزند و اهل کتاب در طلوع خورشید و غروب خورشید نماز می‌گزارند.

قول سوم: حسن گفته است: مراد پس از نماز ظهر یا عصر است؛ زیرا اهل حجاز در این دو وقت برای قضاوت می‌نشستند.

قول چهارم: مراد پس از ادای نماز است؛ هر نمازی باشد و علت اینکه پس از نماز، تحلیف به جای می‌آورند این است که نماز انسان را از فحشا و منکرات بازمی‌دارد. گویا کسی که می‌خواهد سوگند یاد کند در این وقت از دروغ، بیشتر اجتناب می‌کند … «فاء» در فَیُقْسِمٰانِ بِاللّٰهِ برای جزاست؛ یعنی آن دو را زندانی می‌کنید و در نتیجه ایشان، به قسم اقدام می‌کنند. «1»

نظر نگارنده: برخی از فقیهان معاصر با این آیه به مشروعیت اصل حبس، استدلال کرده‌اند که این استدلال خوب است در صورتی که حبس به معنای مصطلح باشد نه به معنای نگه‌داشتن، چنان که از شیخ طبرسی و فخر رازی برمی‌آید و نیز در صورتی که قائل به نسخ در آیه نباشیم. دقت شود.

15. حبس بنده‌ای که ترس فرار او باشد

روایات

1. علی بن إبراهیم، عن أبیه، عن أحمد بن محمد بن أبی نصر، عن أبی جمیلة، عن زید الشحام، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام أنّه سأله رجل یتخوّف إباق مملوکه أو یکون المملوک قد أبق أ یقیّده أو یجعل فی رقبته رایة؟ فقال: إنّما هو بمنزلة بعیر تخاف شراده فإذا خفت ذلک فاستوثق منه و لکن اشبعه و اکسه، قلت: و کم شبعه؟ فقال: أما نحن فنرزق عیالنا مدیّن من تمر؛ «2»

شخصی از حضرت صادق- علیه السلام- پرسید: آیا کسی که می‌ترسد برده‌اش فرار کند یا برده‌اش فرار کرده است می‌تواند او را ببندد یا در گردنش قلاده‌ای قرار دهد؟ فرمود: برده هم مثل شتری است که بترسی فرار کند؛ اگر ترسیدی فرار کند او را ببند، ولی او را سیر کن و بپوشان. گفتم: با چه مقدار سیرش کنم؟ فرمود: ما به نان‌خور خود دو مد خرما می‌دهیم.

______________________________
(1). تفسیر کبیر، ج 12، ص 117.
(2). کافی، ج 6، ص 199، ح 2؛ وسائل الشیعة (به نقل از: کافی)، ج 16، ص 52، ح 1؛ نک: مرآة العقول، ج 21، ص 331.