حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 637

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 502

هم به دلیل سرایت آزادی یک جزء به جزء دیگر آزاد می‌شود و در صورتی که آن شریک توانا باشد غرامت سهم شریک دیگر را می‌پردازد وگرنه از عبد خواسته می‌شود کسب کند و نصف دیگر خود را بخرد و آزاد کند. مشهور میان امامیه این است.

و آن طور که سیّد مرتضی گفته است از منفردات امامیه است و بابی ویژه به عنوان «آزادی به سرایت» برای آن باز کرده‌اند؛ بدین معنا که از خصوصیات عتق- گرچه مقداری کمی باشد- این است که به دیگر اجزا سرایت می‌کند و برده کاملا آزاد می‌شود و برای ما آرای سیّد مرتضی، ابن برّاج، محقق حلّی، یحیی بن سعید، شهید اوّل و شیخ محمد حسن نجفی کفایت می‌کند و از برخی دیگر از عالمان نقل است که آن مقدار بقیه، برده باقی می‌ماند و به آنجا سرایت نمی‌کند.

البته از برخی اهل سنّت نقل شده است: آن شریک زندانی می‌شود تا اینکه حصه‌اش را به دیگر شریک، بپردازد و به روایتی از پیامبر استناد جسته است و شاید علت حبس خودداری از ادای حق در حال توانگری باشد.

روایات و آثار

1. وقع فی أحکام ابن زیاد، عن الفقیه أبی صالح أیّوب بن سلیمان: أنّ رسول اللّه سجن رجلا أعتق شریکا له فی عبد فأوجب علیه استتمام عتقه و قال: فی الحدیث: حتی باع غنیمة له؛ «1»