- [مقدمات پژوهش] 1
- پیش گفتار [مترجمان] 4
- بخش اوّل موارد زندان 9
- فصل اوّل حبس در مورد قتل 9
- روایات 9
- آرای فقیهان شیعه 18
- آرای مذاهب دیگر 24
- دوم: برخی از فقیهان بین درخواست حبس از سوی اولیای دم و عدم آن «3»، تفصیل قائل شده‌اند 25
- چند مطلب 25
- سوم: مدت حبس: 25
- چهارم: هرگاه غیر ولیّ دم پس از ثبوت قصاص یا پیش از ثبوت آن، متهم به قتل را بکشد 26
- پنجم: آیا قاتل در قتل خطایی حبس می‌شود؟ 27
- ششم: آیا حبس تنها به اتهام قتل اختصاص دارد یا شامل ایراد جرح نیز می‌شود؟ 28
- هفتم: آیا این حبس وجوبی است یا استحبابی؟ 28
- مواردی که ممکن است به حبس در اتهام قتل ملحق کرد عبارتند از: 29
- ب) حبس با یک شاهد 31
- ج) حبس خودداری کنندگان از ادای سوگند در موارد قسامه 32
- آرای فقیهان شیعه 33
- 2. حبس کسی که قاتل را برای دست یابی به مقتول راهنمایی کرده است 36
- 3. حبس کسی که شخصی را برای کشتن نگه دارد 37
- روایات 38
- آرای فقیهان شیعه 46
- دیدگاه مذاهب دیگر 53
- فروع بحث 57
- 4. حبس آمر به قتل 61
- روایات 62
- آرای فقیهان شیعه 63
- آرای مذاهب دیگر 68
- 5. حبس فراری دهندۀ قاتل از قصاص 71
- روایات 72
- آرای فقیهان شیعه 73
- 6. حبس تروریست 78
- 7. حبس قاتل پس از بخشودن اولیای دم 83
- روایات 84
- آرای فقیهان شیعه 85
- آرای دیگر مذاهب 86
- 8. حبس جانی، تا زمان تکمیل شروط، از سوی ولیّ دم 89
- آرای فقیهان شیعه 90
- آرای دیگر مذاهب 94
- 9. حبس مسلمان قاتل ذمّی 97
- آرای فقیهان شیعه 98
- آرای دیگر مذاهب 99
- 10. حبس قاتل فراری (پس از اخذ دیه) 100
- آرای فقیهان شیعه 102
- 11. حبس قاتل در ماه‌های حرام 102
- آرای دیگر مذاهب 104
- 12. حبس مولایی که عبدش را کشته است 105
- روایات 105
- آرای فقیهان شیعه 109
- آرای دیگر مذاهب 114
- 13. حبس بنده‌ای که به دستور مولایش مرتکب قتل شده است 115
- روایات 116
- آرای فقیهان شیعه 119
- آرای دیگر مذاهب 122
- 14. حبس بنده‌ای که عمدا مرتکب قتل می‌شود 125
- 15. حبس قاتل شخص مستأمن (زنهار خواه) 126
- 16. حبس کسی که می‌خواهد فرزندش را بکشد 126
- 17. حبس قصاص‌کننده (مقتصّ له) تا بهبود قصاص شونده (مقتصّ منه) 127
- آرای فقیهان شیعه 128
- فصل دوم حبس مربوط به دزدی 130
- روایات 131
- آرای فقیهان شیعه 141
- آرای دیگر مذاهب 147
- 2. حبس دزد معیوب و دست و پا بریده 150
- روایات 151
- آرای فقیهان شیعه (موافق حبس) 152
- آرای دیگر مذاهب 154
- آرای فقیهان شیعه (مخالف حبس) 156
- 3. حبس دزد زیورآلات 160
- 4. حبس طرّار (جیب‌بر)، مختلس (رباینده)، قفّاف «3» (صرافی که با مهارت پول‌ها را در میان انگشتان پنهان می‌کند و می‌دزدد) 160
- روایات 160
- آرای فقیهان شیعه دربارۀ طرّار، مختلس و قفّاف 164
- آرای دیگر مذاهب 167
- روایات 168
- 5. حبس نقب‌زنندۀ خانه و شکنندۀ قفل و مانند آن 168
- آرای فقیهان شیعه 169
- آرای دیگر مذاهب 170
- 6. حبس نبش کنندۀ قبر 172
- آرای فقیهان شیعه 173
- روایات 173
- آرای دیگر مذاهب 177
- 7. حبس فروشندۀ شخص آزاد 179
- روایات 180
- آرای فقیهان شیعه 182
- آرای دیگر مذاهب 183
- 8. حبس دزد به هنگام غیبت مالباخته 185
- آرای فقیهان شیعه 185
- آرای دیگر مذاهب 186
- 9. حبس راهزن 187
- روایات 187
- آرای فقیهان شیعه 189
- آرای دیگر مذاهب 191
- 10. حبس یاری رساننده به راهزنان 194
- آرای فقیهان شیعه 194
- آرای دیگر مذاهب 195
- الف) حبس متهم تا زمان آوردن کالای مسروقه 196
- 11. حبس متهم به دزدی 196
- آرای دیگر مذاهب 198
- ب) حبس متهم به دزدی تا حضور شهود 198
- ج) حبس متهم تا تعدیل شهود 200
- د) حبس متهم مدّعی مال 200
- 12. حبس شخص معروف به دزدی 201
- روایات ما و کلمات فقیهان 202
- فصل سوم حبس در موارد آزار جسمی غیر از جرح 202
- روایات [در عمومیت معنای مثله] 205
- روایات و آرای فقیهان شیعه در این زمینه [یعنی آزادی قهری برده به وسیله مثله] 207
- آرای دیگر مذاهب 208
- 2. حبس تراشنده یا از بین برندۀ موی زن‌ها 209
- روایات 210
- آرای فقیهان شیعه 211
- 3. حبس زنندۀ بردۀ خویش 214
- آرای دیگر مذاهب 214
- فصل چهارم حبس در موارد دشنام، آزار و افترا 215
- روایات شیعه 215
- آرای فقیهان شیعه 217
- آرای دیگر مذاهب 223
- آرای فقیهان شیعه 225
- 2. حبس دشنام‌دهنده یا هجو کنندۀ شخص مسلمان 225
- آرای دیگر مذاهب 226
- 3. حبس مردم‌آزار 229
- 4. حبس فرمان‌دهندۀ به تهمت زدن 230
- فصل پنجم حبس برای ترک واجبات و ارتکاب محرمات 231
- آرای فقیهان شیعه 233
- آرای دیگر مذاهب 234
- 2. حبس تارک واجبات 234
- آرای فقیهان شیعه 235
- آرای دیگر مذاهب 239
- 3. حبس بدعت‌گذار 241
- 4. آیا کسی که از پیامبر- صلّی اللّه علیه و آله و سلّم- زیاد روایت کند، زندانی می‌شود؟ 242
- فصل ششم حبس در مورد سحر و دیگر اعمال مشابه آن 244
- معنای کهانت 245
- آرای فقیهان شیعه 247
- آرای دیگر مذاهب 248
- 2. حبس منجّم 249
- معنای متنجّم 252
- آرای فقیهان شیعه 253
- فصل هفتم حبس افراد دارای رفتارهای ناهنجار و افراد محکوم به حدود الهی 256
- روایات شیعه و سنی 257
- آرای فقیهان شیعه 260
- آرای دیگر مذاهب 265
- 2. زندان عالم فاسق، طبیب جاهل و مکری مفلس 267
- روایت 267
- آرای فقهای شیعه 269
- آرای دیگر مذاهب 271
- 3. حبس مستان چاقوکش 271
- روایات 274
- 4. زندانی کردن اشرار و فاسدان 274
- آرای فقیهان شیعه 277
- آرای مذاهب دیگر 277
- 5. حبس کسی که حدّ قطع عضو بر او جاری شده تا بهبود عضوش 278
- 6. حبس برای توبه از گناه 281
- فصل هشتم حبس مرتد 282
- روایات از طریق شیعه 283
- روایات از طریق اهل سنّت 284
- آرای فقیهان شیعه 286
- آرای دیگر مذاهب 290
- 2. حبس زن مرتد 292
- معنای روایت 296
- آرای فقیهان شیعه 300
- آرای دیگر مذاهب 307
- آیا زن مرتد تا ابد در زندان می‌ماند؟ 311
- 3. حبس قائلان به خدایی علی- علیه السلام- 313
- فصل نهم حبس در فحشا 315
- روایات 315
- آرای فقیهان شیعه 321
- آرای دیگر مذاهب 321
- دو یادآوری 323
- 2. حبس برای فاصله انداختن میان دو حد 324
- روایات 325
- آرای فقیهان شیعه 326
- آرای دیگر مذاهب 327
- 3. حبس برای پیش‌گیری از زنا 329
- آرای دیگر مذاهب 330
- 4. حبس زناکننده با خواهر خویش 331
- روایات 331
- آرای فقیهان شیعه 333
- 5. حبس زن زنادهنده 338
- آیه [/ 15 سوره نساء] 338
- روایات [ذیل این آیه] 339
- آرای مفسران 340
- آرای مفسران دیگر مذاهب 345
- آرای فقیهان شیعه 346
- آرای دیگر مذاهب 347
- 6. حبس زناکار مجرد (غیر محصن) 347
- روایات 348
- آرای فقیهان شیعه 349
- آرای دیگر مذاهب 349
- 7. حبس مردی که زنی را نگه دارد تا دیگری با او زنا کند 350
- روایات 351
- 8. حبس قوّاد (پاانداز) 351
- آرای فقیهان شیعه 353
- آرای دیگر مذاهب 355
- 9. آیا در لواط، حبس هست؟ 356
- مدّت تبعید 356
- روایات 356
- آرای فقیهان شیعه 357
- آرای دیگر مذاهب 359
- 10. حبس وطی‌کننده با کنیز مشترک 360
- آرای فقیهان شیعه 360
- آرای دیگر مذاهب 361
- فصل دهم حبس برای شراب و مست‌کننده‌ها 362
- اشاره 362
- 1. حبس مشروبخوار در روز ماه مبارک رمضان 363
- آرای فقیهان شیعه 363
- 2. حبس ساقی شراب 365
- 3. حبس مست تا هوشیاری 366
- 4. حبس مست اقرارکننده به حق 367
- آرای فقیهان شیعه 368
- آرای دیگر مذاهب 369
- 5. حبس تکرار کنندۀ جرم شراب‌خواری 370
- معنای «ایلاء» 371
- فصل یازدهم حبس در مسائل زناشویی 371
- آیه [/ 2 سوره بقره] 372
- روایات 372
- آرای فقیهان شیعه 376
- آرای دیگر مذاهب 381
- روایات 383
- 2. حبس «مظاهر» که از رجوع یا طلاق امتناع می‌ورزد 383
- آرای فقیهان شیعه (تصریح به حبس) 384
- آرای فقیهان شیعه (عدم تصریح به حبس) 386
- آرای دیگر مذاهب 387
- 3. حبس امتناع‌کننده از تعیین زوجه یا زوجات 388
- آرای فقیهان شیعه 389
- آرای دیگر مذاهب 390
- 4. حبس یکی از دو زوج (مرد) خودداری‌کننده از طلاق 390
- 5. حبس زوج و ولی به دلیل ترک نفقه 391
- روایات 392
- آرای فقیهان شیعه 395
- آرای دیگر مذاهب 399
- 6. حبس زوج خودداری‌کننده از «لعان» 402
- آیه [/ 24 سورۀ نور] 403
- آثار اهل سنّت 403
- آرای مفسران 404
- آرای فقیهان شیعه 404
- آرای دیگر مذاهب 406
- 7. حبس زوج در برخی از موارد طلاق 409
- فرع 410
- 8. حبس آزاردهندۀ زن خویش 412
- فصل دوازدهم حبس دشمنان و مخالفان دولت 413
- روایات دربارۀ جاسوس 414
- آرای فقیهان شیعه (قائل به تعزیر) 422
- آرای دیگر مذاهب (قائل به حبس) 425
- آرای فقیهان شیعه دربارۀ جاسوسی ذمّی 426
- آرای دیگر مذاهب 429
- آرای فقیهان شیعه دربارۀ رفتن جاسوس به جهاد 430
- آرای دیگر مذاهب (قائل به غیر حبس) 431
- آرای فقیهان شیعه دربارۀ معاهد و مستأمن جاسوس 434
- 2. حبس باغی 435
- نظر فقیهان شیعه در معنای باغی 436
- آرای دیگر مذاهب 438
- روایات 440
- آرای فقیهان شیعه 441
- آرای دیگر مذاهب 442
- 3. حبس اسیران 445
- روایات 446
- 4. گروگان‌گیری و حبس کافران و باغیان در برابر اسارت و حبس مسلمانان 451
- آرای فقیهان 453
- 5. حبس مشرکان نابالغ 454
- آرای قائلان به عدم پذیرش قول مشرک نابالغ 455
- آرای قائلان به حبس 455
- آرای قائلان به قبول، بدون سوگند 456
- 6. حبس خودداری کنندگان از پرداخت جزیه 457
- 8. حبس کسی که قصد شورش بر ضد امام دارد 459
- 7. حبس اهل جزیه اگر قصد فرار به دار الحرب داشتند 459
- 9. حبس محارب 461
- آیۀ شریفه و تفسیر آن 462
- آرای فقیهان شیعه (قائل به حبس) 465
- آرای فقیهان شیعه (قائل به تبعید) 467
- آرای دیگر مذاهب 468
- قائلان به غیر حبس 469
- آرای فقیهان شیعه 472
- 10. حبس از کارافتادگان، زنان و کودکان اهل بغی 472
- آرای دیگر مذاهب 474
- 11. حبس برای تن دادن به حکم امام 475
- 12. حبس آزار دهندۀ پیامبر- صلّی اللّه علیه و آله و سلّم- 475
- [روایت] 476
- فصل سیزدهم حبس کارگزاران و کارکنان 477
- روایات 477
- 3. حبس امیر سهل‌انگار 483
- 2. حبس تلقین‌کننده به کارگزار خائن 483
- فصل چهاردهم حبس در مورد حقوق مالی 485
- روایات 487
- آرای فقیهان شیعه 495
- آرای دیگر مذاهب 503
- مدت حبس 507
- فروع 508
- ب) آیا می‌توان پدر را به جهت بدهی به فرزند زندانی کرد؟ 508
- از مواردی که به مسألۀ سوم ملحق می‌شود: حبس پدر برای فروختن اموال دخترش یا گرفتن مهریۀ اوست: 512
- اشاره 513
- آرای فقیهان شیعه 513
- ه) آیا کسی که به دولت بدهکار است نیز حبس می‌شود؟ 514
- د) آیا عاقله نیز در صورت امتناع از پرداخت دیه حبس خواهند شد؟ 514
- و) به نظر ما هیچ اشکالی ندارد که این ادلّه شامل حبس مسلمان به جهت کوتاهی در ادای بدهی‌اش به کافر ذمّی بشود 515
- ز) گفته شده زنی که خانۀ شوهرش را بدون رضایت او بفروشد حبس می‌شود 516
- ح) گفته شده کودکی که تاجر است و کسی که مال دیگری را تلف کرده، برای تأدیب زندانی می‌شوند 518
- ط) بعضی قائل به حبس شفیعی شده‌اند که فوری ثمن را نپردازد 519
- 2. حبس بدهکار مدّعی اعسار 520
- روایات و آثار 520
- سخنان بزرگان در مورد این حدیث 522
- آرای فقیهان شیعه 525
- آرای دیگر مذاهب 532
- فروع 535
- ب) مدت حبس 535
- آرای فقیهان شیعه 536
- آرای دیگر مذاهب 538
- ج) آیا به کسب و کار مجبور می‌شود؟ 538
- د) آیا بدهکار نادار به طلب‌کاران سپرده می‌شود تا از او کار بکشند؟ 539
- ه) اگر بندۀ مکاتب از پرداخت بعضی اقساط عاجز بماند، آیا او را حبس می‌کنند؟ 542
- 3. حبس بدهکار معسر، به هنگام صرف مال در حرام و یا در خلاف حق 543
- آرای فقیهان شیعه 545
- 4. حبس مفلس، تا فروش اموالش 546
- آرای فقیهان شیعه 547
- آرای دیگر مذاهب 549
- 5. حبس غاصب و خورندۀ مال یتیم و خیانت‌کننده به امانت 551
- روایات 551
- آرای فقیهان شیعه 553
- 6. حبس راهن 556
- آرای دیگر مذاهب 556
- آرای فقیهان شیعه 557
- آرای دیگر مذاهب 561
- روایات 562
- 7. حبس کفیل 562
- آثار 565
- آرای فقیهان شیعه 566
- آرای دیگر مذاهب 571
- فرع: حکم مکفول محبوس 573
- 8. حبس مدّعی علیه که از سخن گفتن خودداری نماید 574
- آرای فقیهان شیعه (قائلان به حبس) 576
- آرای فقیهان شیعه (قائلان به ردّ سوگند) 582
- آرای دیگر مذاهب 582
- 9. حبس فردی که به محکمه بی‌توجهی می‌کند و با حاکم سخن درشت می‌گوید 584
- آرای فقیهان شیعه 585
- آرای دیگر مذاهب 586
- 10. حبس خوانده‌ای که از حضور در دادگاه امتناع می‌کند 587
- آرای فقیهان شیعه 589
- آرای دیگر مذاهب 591
- 11. حبس خوانده تا احضار شهود به دست مدّعی 592
- آرای فقیهان شیعه (قائلان به حبس) 592
- نظریات فقیهان شیعه (قائلان به عدم حبس) 592
- آرای دیگر مذاهب 598
- آرای فقیهان شیعه 601
- 12. حبس خوانده تا زمان تعدیل شهود 601
- آرای دیگر مذاهب 605
- مدت حبس 607
- آرای فقیهان شیعه 607
- آرای دیگر مذاهب 607
- 13. زندان در مورد نکول 608
- آرای فقیهان شیعه 609
- ب) حبس مدّعی علیه که از قسم خودداری کند و مدّعی، بینه نداشته باشد 613
- آرای دیگر مذاهب 613
- آرای فقیهان شیعه 614
- آرای دیگر مذاهب 617
- آرای فقیهان شیعه 618
- ج) حبس مدّعی علیه که از پاسخ و توضیح خودداری کند: 618
- د) حبس مدّعی علیه در صورتی که منکر وجود محکوم به باشد 622
- آرای دیگر مذاهب 622
- 14. حبس شهود تا وقت نماز عصر 624
- روایات [ذیل آیه] 625
- آرای مفسران 627
- آرای دیگر مذاهب 630
- 15. حبس بنده‌ای که ترس فرار او باشد 632
- 16. حبس بندۀ فراری 633
- روایات 633
- آرای فقیهان شیعه 635
- آرای دیگر مذاهب 635
- 17. حبس مولای شریک که از دادن حصّه شریکش خودداری می‌کند 636
- روایات و آثار 637
- آرای فقیهان شیعه 639
- آرای دیگر مذاهب 640
- روایت 641
- 18. آیا صاحب چارپایی که کشت و زرع را از بین می‌برد حبس می‌شود؟ 641
- آرای دیگر مذاهب 642
- اشاره 644
- بخش دوم حقوق زندانی و احکام زندان 644
- فصل اوّل حقّ زندانی در صورت تبرئه 644
- آرای فقیهان شیعه 645
- چه کسی ضامن است؟ 648
- امّا خطای قاضی 649
- آرای فقیهان شیعه 650
- آرای فقیهان شیعه 651
- امّا خطای شهود 651
- آرای دیگر مذاهب 652
- فصل دوم حقّ زندانی برای حضور در مراسم مذهبی 653
- اشاره 653
- روایات 654
- آرای فقیهان شیعه 655
- آرای دیگر مذاهب 658
- فصل سوم حقّ ملاقات با نزدیکان و غیر آنان 659
- روایات و آرا 659
- اشاره 659
- اشاره 661
- فصل چهارم حقّ رفاه 661
- روایات و آرا 662
- آرای دیگر مذاهب 663
- فصل پنجم حقّ مرخصی 664
- فصل ششم حقّ تعجیل در محاکمه 666
- روایات 666
- اشاره 666
- آرای فقیهان شیعه 667
- آرای دیگر مذاهب 673
- فصل هفتم حقّ زندانی در بودن همسرش با او 675
- روایت 676
- اشاره 676
- آرای فقیهان شیعه 677
- آرای دیگر مذاهب 678
- فصل هشتم آیا شخص مریض یا اجیر حبس می‌شود؟ 680
- آرای فقیهان شیعه 680
- اشاره 680
- آرای دیگر مذاهب 682
- فصل نهم مخارج معالجات زندانی به عهدۀ کیست؟ 684
- فصل دهم حقّ جداسازی زنان از مردان در زندان 685
- اشاره 685
- آرای فقیهان شیعه و سنی 686
- نصوص تاریخی 686
- فصل یازدهم جداسازی نوجوانان از سالمندان و مسلمانان از غیر مسلمانان 689
- اشاره 689
- نظریّات عالمان 690
- فصل دوازدهم حقّ اشتغال برای زندانی 693
- فصل سیزدهم حقّ نفقۀ زندانی 695
- اشاره 695
- روایات و آثار 696
- استدلال به روایات دیگر 702
- آرای فقیهان شیعه 705
- آرای دیگر مذاهب 708
- اشاره 712
- فصل چهاردهم تحریم شکنجه برای گرفتن اقرار 712
- روایات و آثار 713
- آرای فقهای شیعه 723
- آرای دیگر مذاهب 726
- نصوصی که از آن جواز شکنجه فهمیده می‌شود 729
- سخنان جایز دانندگان شکنجه 734
- آرای دیگر مذاهب 735
- مسئولیت مرگ زندانی 736
- فصل پانزدهم معنای تأدیب و سخت‌گیری در زندان و حدود آن 738
- اشاره 738
- سخت‌گیری در زندان 739
- فصل شانزدهم آزادی از زندان 750
- فصل هفدهم آیا تعزیر شامل حبس می‌شود؟ 754
- اقوال لغویان در «تعزیر» 755
- اشاره 755
- تعزیر از دیدگاه فقیهان 757
- فرق میان حد و تعزیر 758
- فقیهانی که تصریح کرده‌اند تعزیر یا تأدیب شامل حبس می‌شود 760
- آرای دیگر مذاهب 764
- تعزیر مالی 767
- فصل هجدهم اگر قاضی زندان نداشته باشد 770
- آرای فقیهان شیعه 771
- فصل نوزدهم حکم زندان و اجرای حد در حرم 771
- اشاره 771
- آرای دیگر مذاهب 772
- فصل بیستم ساختن زندان در اسلام 773
- اشاره 773
- روایات 774
- سخنان و آرا 776
- فصل بیست و یکم کتاب‌هایی که درباره این موضوع به گونه مستقل یا ضمنی نوشته شده است 780
- فهرست‌ها 783
- آیات 784
- روایات 789
- اسامی معصومین علیهم السّلام 820
- اشخاص 822
- کتاب‌ها 911
- قبایل، جماعات و فرق 931
- مکان‌ها 935
- کتاب‌نامه 941
حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 543
فصل هشتم آیا شخص مریض یا اجیر حبس می‌شود؟
اشاره
برخی از فقیهان شیعه- رضوان اللّه علیهم- فتوا داده‌اند جایز نیست بدهکار مریض یا اجیر زندانی شود به دلیل قاعدۀ «نفی ضرر» و قاعدۀ «نفی حرج» چنان که در مهذّب الاحکام، عروة الوثقی و تحریر الوسیله آمده است.
از اهل سنّت هم، آن طور که در حاشیۀ جمل و حاشیۀ اختیار آمده است، چنین نظری داده شده البته در حاشیۀ اختیار حکم را مقیّد کرده به مریضی که پرستار ندارد: