حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 682

آرای دیگر مذاهب

5. شیخ سلیمان جمل: اگر زندانی اجیر شده باشد که شخصا کاری انجام دهد و در زندان امکان آن نباشد، حبس او ممنوع است. «2»

6. ابو دقیقه (در شرح بر اختیار): اگر زندانی مریض شد در صورتی که کسی را دارد که در زندان پرستاری‌اش کند آزاد نمی‌شود وگرنه آزاد می‌شود تا هلاک نشود. «3»

7. خطیب: اگر در زندان مریض شود و مرض او را از پا بیندازد و کسی نباشد که او را خدمت کند، از زندان بیرون آورده می‌شود. این چنین از محمد روایت شده است، گفت:

این، زمانی است که غالبا بیم هلاک می‌رود و فتوا بر اساس آن است. «4»

نظر نگارنده: اوّلا: ظاهر سخن آیة اللّه سیّد کاظم یزدی، امام خمینی و آیة اللّه سبزواری این است که حکم اختصاص دارد به زندانی بدهکار نه هر زندانی. بنابراین، هیچ کس فتوا نداده اگر زندان برای دیگر زندانیان زیان‌بار باشد، حبس جایز نیست؛ مثل کسی که شخصی را نگه‌داشته تا دیگری او را بکشد و مثل مرتد ملی و مثل مرتده و مثل کسی که دستور قتل داده است و … مگر اینکه گفته شود: این موارد از نظر موضوع با آن مورد فرق دارد یا این که گفته شود: زندان برای زندانی بدهکار، تعزیر است ولی برای دسته‌های دیگر حدّ است.

ثانیا: اگر این حبس برای مجازات بوده و یکی از اقسام تعزیر باشد، چنان که سیّد عاملی در مفتاح الکرامه «5» بدان تصریح کرده است چه دلیلی دارد که برای بیماری، ترک شود خصوصا با وجود اطلاقات ادلّۀ حبس و نبودن دلیلی که آن‌ها را قید بزند و همچنین مستلزم تعطیل حدود و تعزیرات می‌شود علاوه بر آن این کار موجب ضرر برای صاحب حق، یعنی بستانکار است.

______________________________
(1). ص 57، مسألۀ 8.
(2). شرح الجمل علی شرح المنهج، ج 5، ص 346.
(3). اختیار، ج 2، ص 91.
(4). فتاوی الغیاثیه، ص 167.
(5). ج 10، ص 86.