حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 701

وقتی دزدی را بار سوم نزد علی- علیه السلام- می‌آوردند که در دو بار قبلی دست و پایش قطع شده بود او را حبس ابد می‌کرد و از فی‌ء مسلمانان خرج او می‌کرد و اگر در زندان دزدی می‌کرد او را می‌کشت.

9. قال جعفر بن محمد علیهما السّلام: قال أبی: و کان أمیر المؤمنین علیه السّلام إذا سرق السارق بعد أن یقطع یده و رجله، جلد و حبس فی السجن و أنفق علیه من فی‌ء المسلمین؛ «1»

امام جعفر صادق- علیه السلام-: پدرم فرمود: وقتی دزدی پس از قطع دست و پایش اگر دزدی می‌کرد امیر المؤمنین- علیه السلام- او را تازیانه می‌زد و زندانی می‌کرد و از فی‌ء مسلمانان به او خرجی می‌داد.

10. أحمد بن محمد، عن عبد اللّه بن سنان، قال: سمعت أبا عبد اللّه علیه السّلام- فی حدیث- قال: و تقطع من السارق الرجل بعد الید، فإن عاد فلا تقطع علیه، و لکن یخلد السجن، و ینفق علیه من بیت المال؛ «2»

عبد اللّه بن سنان گفت: از امام صادق- علیه السلام- شنیدم … فرمود: دزد پس از دست، پایش قطع می‌شود اگر بار سوم دزدی کرد عضوی قطع نمی‌شود، ولی حبس ابد می‌گردد و از بیت المال به او نفقه داده می‌شود.

نظر نگارنده: اصل اوّلی اقتضا می‌کند نفقۀ زندانی در صورتی که متمکن باشد بر عهدۀ خودش باشد یا بر عهدۀ کسی باشد که باید نفقۀ او را بدهد؛ مانند شوهر، پدر، جدّ پدری، پسر و مولا.

گاهی با روایت صحیح اوّلی، استدلال می‌شود که نفقۀ زندانی بر عهدۀ بیت المال است، ولی بر او اشکال می‌شود که احتمال دارد آن روایت مخصوص سارق باشد و به دیگر زندانیان سرایت نکند و اگر بگوییم: به دیگران سرایت می‌کند قدر متیقّن آن است که تنها شامل حبس ابدی‌ها شود نه بیشتر: - مؤیّد احتمال اختصاص حکم به سارق این است که سارق بار سوم، فردی است که دیگر قادر نیست برای معیشت خود کسب کند، بر خلاف زن مرتد و یا کسی که شخصی را نگه‌داشته تا قاتل او را بکشد یا …

همچنین روایت‌های سوم و چهارم، بلکه همۀ روایت‌های ده‌گانۀ مذکور بیش از این دلالت ندارند که، بیت المال متحمّل نفقۀ دزد زندانی می‌شود امّا نسبت به دیگران احتیاج به

______________________________
(1). جعفریات، ص 141؛ مستدرک الوسائل (به نقل از: جعفریات)، ج 18، ص 125، ح 2. وافی، ج 15، ص 445، ح 15415.
(2). نوادر احمد بن عیسی، ص 152، ح 389؛ مستدرک وسائل الشیعة، ج 18، ص 126، ح 6.