حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 72

از امام صادق- علیه السلام- روایتی صحیح وارد شده است که هر کس قاتلی را از دست اولیای مقتول برهاند، زندانی می‌شود تا قاتل را حاضر گرداند. فقیهان ما در کتاب «کفالت» و «حدود» این مسأله را آورده‌اند و گروهی از ایشان، همانند حلبی، یحیی بن سعید، محدّث بحرانی، صاحب جواهر، صاحب مفتاح الکرامه و گروهی از معاصران، به مفاد این روایت فتوا داده‌اند. در مقابل، گروهی دیگر فتوا داده‌اند که این شخص، ضامن است که دیۀ مقتول را بپردازد یا قاتل را احضار کند. از دیگر مذاهب، در این مسأله فتوایی نیافتیم.

روایات

1. محمد بن یحیی، عن أحمد بن محمد و علی بن إبراهیم، عن أبیه، جمیعا عن ابن محبوب، عن أبی أیوب، عن حریز، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال: سألته عن رجل قتل رجلا عمدا فرفع إلی الوالی، فدفعه الوالی إلی أولیاء المقتول لیقتلوه، فوثب علیهم قوم فخلّصوا القاتل من أیدی الأولیاء؟ فقال: أری أن یحبس الذین خلّصوا القاتل من أیدی الأولیاء حتی یأتوا بالقاتل. قیل: فإن مات القاتل و هم فی السجن؟

قال: فإن مات، فعلیهم الدیة یؤدّونها جمیعا إلی أولیاء المقتول؛ «1»

حریز می‌گوید: از امام صادق- علیه السلام- پرسیدم: مردی، مرد دیگری را عمدا کشته است، شکایت به والی بردند و والی، قاتل را به اولیای مقتول سپرد تا او را بکشند که گروهی هجوم آوردند و قاتل را از دست ایشان رهانیدند [حکم مسأله چیست؟].

امام فرمود: به نظر من، کسانی که قاتل را از دست اولیای دم نجات می‌دهند زندانی می‌شوند تا قاتل را تحویل دهند.

سؤال شد: اگر در وقتی که در زندانند قاتل بمیرد، چه می‌شود؟

فرمود: اگر قاتل مرد، دیه به عهدۀ آنان است که باید به اولیای مقتول بپردازند.

این روایت را صدوق در من لا یحضره الفقیه با سند صحیح آورده «2» و شیخ هم در تهذیب الاحکام آن را روایت کرده و فقط در آن، به جای «فرفع إلی الوالی»، «فدفع إلی الوالی؛

______________________________
(1). کافی، ج 7، ص 286، ح 1.
(2). من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 80، ح 15.