حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 736

4. سیّد سابق: «مالک» اجازه داده است متهم به دزدی مورد ضرب قرار گیرد و اصحاب نیز اجازه داده‌اند مورد ضرب قرار گیرد تا از جهتی مال دزدیده شده را نشان دهد و از جهت دیگر عبرتی برای دیگران باشد. «2»

5. ماوردی: حاکم می‌تواند متهم را- اگر اتهام قوی باشد- به عنوان تعزیر بزند نه به مقدار حد، تا راست بگوید. اگر با زدن اقرار کرد، حال او در مورد چیزی که بدان سبب زده شد، ملاحظه می‌شود. پس اگر او را برای گرفتن اقرار زدند، اقرار او ارزشی ندارد و اگر او را زدند تا راست بگوید. پس اگر گفت: راست خواهم گفت، از زدن او دست برمی‌دارند. آن‌گاه همین که به چیزی اقرار کرد، ترتیب اثر می‌دهند. «3»

مسئولیت مرگ زندانی

ندیدم کسی از فقیهان شیعه، جز آیة اللّه سبزواری از فقیهان معاصر بدین فرع فقهی به طور گسترده بپردازد. در این مسأله، صوری متصور است بدین گونه که قتل عمدی باشد یا خطایی یا خودش مرده باشد.

در مواردی مرگ به زندان مربوط نیست و گاهی بر اثر زندانی شدن می‌میرد اگر چه برای مرگ، زندانی نشده باشد. بعضی از موارد برای مرگ زندانی می‌شود و برخی اوقات نیز تردید وجود دارد که مورد، از کدام یک از صورت‌هاست. به تمام این موارد مرحوم سبزواری اشاره کرده است:

مسألۀ 9: اگر فردی برای مصلحتی شرعی که حاکم شرع تشخیص می‌دهد زندانی شود و در زندان بمیرد چند صورت پیدا می‌کند:

الف) اینکه از نظر کارشناسان، مرگ به زندان مربوط نباشد و او را زندانی نکرده باشند تا بمیرد؛ یعنی به قصد مرگ او را به زندان نیفکنده باشند و مرگ بدون کشتن و زدن رخ داده باشد، چیزی بر کسی نیست.

گفته است: این به جهت اصل است پس از آن که روشن نشد مرگ خطایی بوده است یا عمد یا شبه عمد.

______________________________
(1). فتاوی الکبری، ج 4، ص 228.
(2). فقه السنّة، ج 14، ص 83.
(3). احکام السلطانیه، ص 220.