حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 756

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 599

2. جوهری گوید: تعزیر، یعنی تعظیم و توقیر و نیز به معنای تأدیب آمده است و از این جهت زدنی که کمتر از حد باشد، تعزیر نام گرفته است. «1»

3. ابن منظور گوید: عزر، یعنی لوم و سرزنش. «عزره یعزره عزرا؛ یعنی او را منصرف کرد». عزر و تعزیر، زدن کمتر از حدّ است چون خیانتکار را از بازگشت به گناه بازمی‌دارد و گفته شده که زدن بسیار شدید را تعزیر گویند.

عزره؛ یعنی او را کمتر از حد زد. عزر به معنای منع می‌آید و نیز به معنای توقیف به جهت بدهی. تعزیر، یعنی توقیف برای انجام دادن واجبات و احکام. اصل تعزیر به معنای تأدیب است: از این رو، زدن کمتر از حد، تعزیر نامیده می‌شود، چون مایۀ ادب می‌شود. «2»

4. ابن اثیر گوید: تعزیر، یعنی اعانت، توقیر و نصر پی‌درپی و اصل تعزیر منع و ردّ است پس مثل این است که اگر شما کسی را یاری کردی، دشمنانش را از او بازداشته‌ای و از آزارش منع کرده‌ای و به تأدیبی که کمتر از حدّ است، تعزیر گفته شده است؛ چون جنایتکار را از بازگشت به گناه بازمی‌دارد. «3»

5. فیروزآبادی گوید: عزر، یعنی لوم و سرزنش. تعزیر، زدن کمتر از «حد» یا شدیدترین ضرب است. «4»

6. طریحی گوید: تعزیر، زدن کمتر از «حدّ» است و آن شدیدترین زدن است. «وَ تُعَزِّرُوهُ» یعنی او را بزرگ بدارید. در جای دیگر به معنای او را بازدارید که از «عزر» به معنای منع گرفته شده است … «5»

7. شیرازی گوید: «عزره عزرا» از باب ضرب به معنای او را ملامت کرد. «عزر فلانا» یعنی او را اعانت و یاری کرد و به معنای او را منع کرد و «عزر زیدا» به معنای او را توقیف کرد تا بدهی‌اش را بپردازد یا احکام و واجباتش را انجام دهد. تعزیر از باب تفعیل به معنای تعظیم و توقیر و تأدیب است و از این جهت، زدن کمتر از «حد» تعزیر نامیده شده است که شدیدترین ضرب است. «6»

______________________________
(1). صحاح اللغه، ج 2، ص 744.
(2). لسان العرب، ج 4، ص 561.
(3). نهایه، ج 3، ص 228.
(4). قاموس اللغه، ج 2، ص 91.
(5). مجمع البحرین، ج 3، ص 401.
(6). معیار اللغه، ج 1، ص 463؛ نک: مفردات راغب، ص 345.