حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 758

3. سیّد علی طباطبائی: … اگر عقوبتی مقدارش معیّن نبود، تعزیر نامیده می‌شود و از نظر لغت به معنای تأدیب است. «3»

4. شیخ محمد حسن نجفی: امّا تعزیر، پس اصل در آن مشخص نبودن مقدار آن است و غالبا چنین است، ولی در مورد برخی از مصادیق آن در روایات مقدار آن مشخص شده است … «4»

5. ماوردی: تعزیر، تأدیب بر گناهانی است که برای آن‌ها «حد» تشریع نشده است و حکم آن با اختلاف موارد گناه و اختلاف حال فاعل گناه، تفاوت پیدا می‌کند … «5»

6. قرشی: تعزیر اسمی است که امام یا نایب وی آن را انجام می‌دهد و در غیر از موارد حدود است … «6»

فرق میان حد و تعزیر

شهید اوّل گوید: حد و تعزیر از ده جهت با هم فرق دارند:

1. تعزیر حدّ اقل مشخصی ندارد، ولی حدّ اکثر آن باید به اندازۀ حد نرسد، ولی بسیاری از اهل سنّت بیشتر از مقدار حد را هم تجویز کرده‌اند؛ زیرا عمر شخصی را که نامه‌ای از طرف او جعل کرده و مهری مثل مهر او کشیده بود، صد تازیانه زد. عده‌ای واسطه شدند عمر این مثل را ذکر کرد: «ذکّرتنی الطعن و کنت ناسیا؛ «7» خوب شد یادم

______________________________
(1). شرائع الاسلام، ج 4، ص 147.
(2). مسالک الافهام، ج 14، ص 326؛ نک: سرائر، ج 3، ص 534.
(3). ریاض المسائل، ج 15، ص 433.
(4). جواهر الکلام، ج 41، ص 255؛ نک: بدایة الهدایه، ج 2، ص 255.
(5). احکام السلطانیه، ص 236؛ نک: ابو یعلی فراء، احکام السلطانیه، ص 279.
(6). معالم القربه، ص 190.
(7). مجمع الامثال، ج 1، ص 290.