حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 765

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 605

5. ابن قدامه: تعزیر به زدن و زندان کردن و توبیخ است و بریدن و مجروح کردن و گرفتن مال جایز نیست؛ زیرا شرع هیچ‌یک از این اعمال را از هیچ پیشوایی ذکر نکرده است و دیگر اینکه آن چه واجب است تأدیب است و تأدیب با از بین بردن و تلف کردن حاصل نمی‌شود. «1»

6. قرشی: در انواع تعزیر: … نهایت درجۀ تعزیر کلامی، استخفاف و تحقیر است که نسبت ناروا و دشنام در آن نباشد و با افراد پایین‌تر، رفتار عوض می‌شود و زندانی می‌گردند و مدت حبس، به مراتب و درجات آن‌ها از نظر درجات لغزش، کم و یا زیاد می‌شود؛ بعضی یک روز زندانی می‌شوند و برخی بیشتر تا به آن حدّ اکثر مشخص برسد. ابو عبد اللّه زبیری «2» از اصحاب شافعی گوید: حدّ اکثر یک ماه برای اصلاح و عبرت کافی است و شش ماه برای تأدیب و اصلاح. «3»

7. احمد بن یحیی: تعزیر به دست کسی است که نوعی ولایت داشته باشد و آن حبس یا برداشتن عمامه یا گذاشتن بار بر دوش او یا زدن کمتر از حدّ است برای معصیتی که موجب حد نباشد، مثل خوردن حرام، دشنام حرام …، و از جملۀ تعزیرات حبس آدم شرور است. «4»

8. جزیری: … تعزیر باب وسیعی است. حاکم می‌تواند در مورد هر جرمی که شارع برای آن حد یا کفّاره‌ای قرار نداده، حکم به تعزیر کند و عقوبتی مناسب با محیط و جرم، وضع کند، مانند زندان، ضرب، نفی، توبیخ یا دیگر عقوبت‌ها. «5»

9. فقه اسلامی: تعزیر یا به زدن است یا به زندانی کردن یا تازیانه زدن یا تبعید یا توبیخ یا جریمه مالی و مانند آن از کارهایی که حاکم تشخیص می‌دهد بازدارندۀ شخص است با توجه به حالات مختلف افراد؛ حتی کشتن برای تنبیه [جایز است] چنان که فقیهان حنفیه و مالکیه ذکر کرده‌اند. «6»

نظر نگارنده: امّا اینکه تعزیر، منجر به قتل شود توهم محض و سخن بدون دلیلی است؛

______________________________
(1). مغنی، ج 8، ص 326.
(2). از نوادگان زبیر بن عوام که قاضی مکه بود. از آثار او موفقیات و نسب قریش و دیگر چیزهاست. در مکه وفات کرد و او قاضی آن سال 172- 256 بود. زرکلی، اعلام، ج 3، ص 74.
(3). معالم القربه، ص 285.
(4). عیون الازهار، ص 485.
(5). الفقه علی المذاهب الاربعه، ج 5، ص 400.
(6). فقه الاسلامی و ادلته، ج 4، ص 287.