حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 772

2. شیخ طوسی: نیز حد جاری نمی‌شود بر کسی که به حرم الهی و حرم پیامبر و یا حرم یکی از امامان پناه برده باشد، بلکه از نظر غذا و آب در فشار قرار گیرد و از خریدوفروش ممنوع می‌شود تا از حرم بیرون بیاید، سپس حد بر او جاری می‌گردد. امّا اگر در حرم، کاری کند که موجب حد باشد، حد بر او جاری می‌شود هر نوع حدّی باشد. «1»

آرای دیگر مذاهب

1. ابن حزم: هرگز جایز نیست در حرم مکه خونی به قصاص ریخته شود و جایز نیست حدّی جاری شود و جایز نیست در آنجا کسی زندانی شود و هر کس یکی از این‌ها بر او واجب گردد از حرم اخراج و حد اجرا می‌شود … پس فرقی نگذاشته‌اند میان کسی که حدّی را در حرم، مرتکب شده باشد یا خارج حرم، سپس به حرم پناه آورده باشد؛ ولی عطاء و مجاهد میان این دو مورد فرق گذاشته‌اند … ابو حنیفه گوید: همۀ حدود، در حرم قابل اجراست مگر قتل، که در حرم، حدّ قتل و قصاص اجرا نمی‌شود تا مجرم با اختیار خود بیرون رود. ابو یوسف می‌گوید: اخراج می‌شود و حد بر او جاری می‌شود.

علی می‌گوید: تقسیمی که ابو حنیفه کرده است صحیح نیست؛ زیرا ما به هیچ وجه دلیلی برای کسانی که قتل را در حرم مجاز دانسته‌اند، نمی‌شناسیم و از گذشتگان نیز کسی را نمی‌شناسیم که عمل کرده باشد، مگر حصین بن نمیر و کسی که او را فرستاد و حجاج و کسی که او را فرستاد. «2»

2. عینی: باب بستن و زندانی کردن در حرم- یعنی این، بابی است که مشروعیت بستن و زندانی کردن بدهکار را در حرم بیان می‌کند- و عنوان این باب برای این است که می‌خواهد نظریّۀ طاووس که زندان را در حرم ناپسند دانسته، رد کند، چون ابن ابی شیبه از طریق قیس بن سعد از طاووس نقل کرده که وی زندان را در مکه ناپسند می‌دانست و می‌گفت: سزاوار نیست خانۀ عذاب در خانۀ رحمت باشد. من می‌گویم: این نظر خوبی است، ولی بر خلاف آن عمل شده است. «3»

______________________________
(1). نهایه، ص 702؛ نک: سرائر، ج 3، ص 364؛ مراسم، ص 254؛ مهذّب، ج 2، ص 516 و 529؛ شرائع الاسلام، ج 4، ص 156؛ مختصر النافع، ص 216؛ جامع للشرائع، ص 552؛ قواعد الاحکام، ج 2، ص 255؛ جواهر الکلام، ج 41، ص 344؛ تحریر الوسیله، ج 2، ص 419؛ مبانی تکملة المنهاج، ج 1، ص 216؛ ذخیرة الصالحین (خطی) ج 8، ص 43.
(2). محلّی، ج 7، ص 262، مسألۀ 898.
(3). عمدة القاری، ج 12، ص 261.

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 612