حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 87

حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص: 83

می‌خورند و یک سال زندانی می‌شوند؛ حکم قاتل عمدی، برده باشد یا آزاد، مسلمان باشد یا ذمّی یا بردۀ اهل ذمّه، وقتی بخشیده شد، یکی است [و همگی در این مسأله مساوی‌اند] … به من بگو: اگر من از این برده- که ولیّ مرا کشته و من او را دستگیر کردم- درگذشتم برای اینکه بردۀ من باشد، آیا به نظر مالک صد تازیانه می‌خورد و یک سال زندانی می‌شود؟

گفت: آری، به نظر من همین است. «1»

3. شافعی: هر کس در زدوخوردی یا در صحرا یا شهر، در دفاع از مال یا به طور غافلگیرانه‌ای برای مالی یا غیر آن، یا در غایله‌ای کشته شود در همۀ این موارد قصاص و یا عفو به دست اولیای دم است و حاکم هیچ حقّی ندارد جز اینکه قاتل را اگر ولیّ دم بخشید، تأدیب کند. «2»

4. بستی (پس از نقل حدیث وائل بن حجر از پیامبر که، قاتلی را نزد نبی اکرم آوردند و آن حضرت، ولیّ مقتول را فراخواند و از او درخواست عفو کرد و او نپذیرفت، به او دیه را پرداخت باز امتناع ورزید و تنها خواستار قتل شد … ): این حدیث دلالت می‌کند که قاتل وقتی عفو شد، تعزیر ندارد. ولی از مالک بن انس نقل شده که گفته است: پس از عفو، صد تازیانه می‌خورد و یک سال زندانی می‌شود. «3»

5. ابن رشد: در قاتل عمدی که مورد عفو قرار گرفته، اختلاف شده است که آیا برای حاکم حقّی باقی است یا نه؟ مالک و لیث گفته‌اند: صد تازیانه می‌خورد و یک سال زندانی می‌شود و فقیهان مدینه چنین نظر داده‌اند و از عمر هم روایت شده است.