حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام صفحه 99

1. شیخ مفید: حاکم حق دارد کسی که عمدا کافر ذمّی را کشته است کیفری سخت دهد. «1»

2. شیخ طوسی: اگر مسلمانی کافری را بکشد، قصاص نمی‌شود؛ چه آن کافر، معاهد باشد یا مستأمن یا حربی. معاهد همان ذمّی است و مستأمن آن است که با امان بر ما وارد شده باشد؛ نامه‌ای یا کار دیگری مثل تجارت داشته باشد و امثال آن و حربی آن است که جدای از مسلمانان و بدون هیچ رابطه‌ای در دار الحرب زندگی کند. در حکم آن، اختلاف است و اگر ثابت شود که قصاص نمی‌شود باید تعزیر شود و دیه و کفّاره بپردازد. «2»

3. ابن زهره: هم چنین اگر به قتل اهل ذمّه عادت داشته باشد کشته می‌شود از باب این که در زمین فساد می‌کند نه از باب قصاص. «3»

4. محقق حلّی: … پس مسلمان به جهت قتل کافر، ذمّی باشد یا مستأمن یا حربی، کشته نمی‌شود، ولی تعزیر می‌شود و دیۀ قاتل را از او می‌گیرند. گفته شده: اگر به قتل اهل ذمّه عادت دارد، پس از پرداخت ما به التفاوت دیه، قصاص، جایز است. «4»

آرای دیگر مذاهب

5. مدوّنة الکبری: ابن قاسم می‌گوید: از مالک به من خبر رسیده که گفته است:

هرگاه مرد مسلمانی به عمد کافری ذمّی یا عبدی را بکشد صد تازیانه می‌خورد و یک سال زندانی می‌شود. «5»

6. ابن حزم: اگر مسلمان عاقل بالغ، به عمد یا خطا کافر ذمّی یا مستأمن را بکشد قصاص نمی‌شود و دیه و کفّاره هم بر او نیست؛ ولی به خصوص در صورت عمد، تأدیب می‌شود و به زندان می‌افتد تا توبه کند و دیگر آزار نرساند …

______________________________
(1). مقنعه، ص 739.
(2). مبسوط، ج 7، ص 5.
(3). غنیة النزوع، ص 407.
(4). شرائع الاسلام، ج 4، ص 211.
(5). ج 6، ص 403.