حیله‌های شرعی و چاره‌جوئی‌های صحیح صفحه 121

ص: 130

دو دلیل دیگر بر عدم جواز تلقیح نطفۀ اجنبی در رحم اجنبیّه اقامه کرد.

1- تناسب حکم و موضوع: اگر هیچ دلیلی جز تناسب حکم و موضوع نبود، امکان داشت طبق آن فتوا به حرمت چنان تلقیحی داد، زیرا «عرف» از ادلّۀ حرمت زنا استفاده می‌کند که انتقال نطفه یکی از علل عمدۀ حرمت زنا، بلکه مهمترین علّت آن است، و آمیزش جنسی مقدّمۀ آن محسوب می‌شود. البتّه این سخن بدان معنا نیست که زنا حرمت مستقل و نفسی ندارد، بلکه بدین معنا است که این عمل شنیع از آنجا که مقدّمۀ حرام مستقلّ دیگری است، آن نیز مستقلّا حرام می‌باشد، همان گونه که ساختن شراب حرام مستقلّ نفسی است، و در روایت معروف نبوی «1» یکی از ده گروهی که لعن شده‌اند سازندگان شرابند، هر چند ساختن شراب مقدّمۀ نوشیدن آن است.

خلاصه این که تناسب حکم و موضوع اقتضا می‌کند هر نوع انتقال نطفه‌ای که از غیر طرق مشروع انجام شود را حرام بدانیم؛ هر چند آمیزشی صورت نگیرد، و هر عرفی این را می‌فهمد.

2- حرمت مقتضای اصل است: بر فرض که هیچ دلیلی بر حرمت تلقیح مذکور نداشته باشیم، مقتضای اصل چیست؟

آیا اصل در اینجا، حکم به اباحه و جواز می‌کند، یا نتیجۀ آن حرمت است؟