- چه کسانی به سراغ حیلهها میروند؟ 1
- پیشگفتار 1
- مقدّمات بحث: 4
- 2- تفسیر لغت «حیله» 5
- 3- نمونههایی از حیلۀ مثبت 7
- 4- حیلههای منفی 8
- 5- حیله در مصطلح فقها 10
- 6- اقسام حیله 11
- اشاره 11
- حیلۀ واقعی مثبت 11
- حیلۀ واقعی منفی: 12
- حیلۀ صوری غیر واقعی: 12
- 8- کلمات فقهای شیعه در باب حیلهها 14
- 7- تقسیم حیله از دیدگاه دیگر 14
- اشاره 14
- الف) شیخ طوسی و حیلههای شرعی 15
- موارد مناقشه در کلام شیخ طوسی: 22
- ب و ج) حیلههای شرعی در کلام شیخ صدوق و علّامۀ مجلسی رحمهما اللّه 23
- د) نظریۀ صاحب حدائق 25
- اشاره 28
- 9- نظریّۀ فقهای اهل سنّت پیرامون حیل شرعیّه 28
- [دو مثال برای حیلههای حرام و حلال] 32
- 2- حیلۀ مباح در اجارۀ منزل! 33
- نقد کلام ابن قیّم 34
- 1 در باب غسل و وضو و تیمّم 36
- 1- حکم تکلیفی 37
- 2- حکم وضعی 39
- 2 جلوگیری از عادت ماهیانه 42
- فرع اوّل: حکم تکلیفی خوردن قرصهای جلوگیری 43
- فرع دوّم: حکم وضعی خوردن قرص جلوگیری 46
- فرع سوّم: حکم عوارض جانبی 48
- مفهوم قصد قربت چیست؟ 50
- 3 اخذ اجرت برای انجام عبادت 50
- اشکال عمدۀ عبادتهای استیجاری 51
- اشاره 52
- چارهجوییهای فقها 52
- راه اوّل: عدم اعتبار قصد قربت در عبادات استیجاریّه 53
- راه دوّم: داعی بر داعی 54
- راه سوّم: أَوْفُوا بِالْعُقُودِ 55
- نقد راه حلهای سهگانه 57
- شرح بیشتر داعی بر داعی 59
- مشکل دیگر عبادات استیجاریّه! 61
- دو راه دیگر برای حلّ مشکل قصد قربت 62
- 1- تحلیل ماهیّت عبادات استیجاری 62
- نقد و بررسی 63
- 2- چه کسی قصد قربت میکند، نایب یا منوب عنه؟ 64
- نقد و بررسی 65
- راه حلّی از مرحوم میلانی 65
- یادآوری سه نکته 66
- 4 مسافرت به قصد فرار از روزه 68
- مقتضای قاعده چیست؟ 69
- ادلّۀ نظریّۀ مشهور 71
- جمعبندی روایات 74
- 5 آیا کفّارۀ عمد با مسافرت ساقط میشود؟ 76
- نظرات فقها 76
- دلیل طرفداران نظریّۀ سقوط مطلق 78
- ادلّۀ طرفداران عدم سقوط مطلقا 80
- نظریّۀ ما 82
- 6 راه محرمیّت زن برادر، بر برادر شوهر 83
- کلمات فقها 83
- دلیل مسأله 84
- چند نکته 85
- 7 چگونه میتوان با فرزند خوانده محرم شد؟ 89
- راههای ایجاد محرمیّت بین پسر و مادر خوانده 91
- توضیح این که 91
- اشاره 91
- راههای ایجاد محرمیّت بین دختر و پدر خوانده 92
- 8 طرق فرار از ربا 94
- آرای فقها 96
- دلیل اوّل: تمسّک به قواعد، عمومات و اطلاقات 97
- نقد و بررسی 97
- دلایل نظریّات چهارگانه 97
- طایفۀ اوّل: راه فرار از ربای «قرضی» 99
- دلیل دوّم: روایات خاصّه 99
- طایفۀ دوّم: راه فرار از ربای «معاملاتی» 106
- نقد و بررسی 107
- طایفۀ سوّم: راه چاره، دو معامله جداگانه 108
- بررسی بقیّۀ نظریّهها 110
- نتیجۀ نهایی 110
- 9 تلقیح مصنوعی، راهکاری دیگر! 112
- انواع تلقیح مصنوعی: 113
- اشاره 115
- الف) حکم اوّلی صورتهای دهگانه 115
- موضوعات اصلی مسأله 115
- دلیل معتقدین به جواز 117
- نقد و بررسی 118
- دلیل قول مشهور 120
- ب) حکم تلقیح به حسب عوارض آن 126
- موارد ضرورت 127
- یادآوری 128
- 2- در تلقیح حرام تفاوتی بین صورتهای زیر نیست 129
- ج) احکام فرزند حاصل از تلقیح 130
- چکیدۀ مباحث گذشته 136
- صورتهای پنجگانه 137
- اصول سهگانه 138
- اشاره 138
- اصل اوّل: راههای ایجاد فرزند مشروع 138
- اصل سوّم: محرمیّت با مادر جانشین و شوهرش! 140
- اصل دوّم: پدر و مادر فرزند تلقیحی کیست؟ 140
- حکم صورتهای پنجگانه 141
- راهکاری مشروع 142
- 10 راهی برای فرار از حرمت ابدی حاصل از ازدواج در عدّه! 145
- حرمت ازدواج در عدّه 147
- امّا عقیدۀ فقهای اهل سنّت: 148
- حرمت ابدی 148
- مستند نظریّۀ حرمت ابدی 150
- راهکاری برای نجات از حرمت ابدی 151
- پاسخ به چند سؤال 153
- در این فتوا تنها نیستیم 155
- نتیجۀ نهایی 157
ص: 144
بدین جهت فقهای ما، رضوان اللّه علیهم اجمعین، برای الحاق ولد مدّت زمان خاصّی را شرط کرده، و معتقدند مدّت حمل از اقلّ مدّت حاملگی کمتر و از اکثر مدّت آن بیشتر نباشد؛ یعنی اگر از زمان آخرین آمیزش شوهر با همسرش کمتر از شش ماه گذشته، یا بیشتر از دوازده ماه طی شده باشد، و فرزندی به وجود آید، چنان فرزندی ملحق به فراش نیست (دقّت کنید).
نتیجه این که در باب تلقیح نمیتوانیم به قاعدۀ مذکور استدلال کنیم؛ زیرا یقینا میدانیم فرزند حاصل، متعلّق به شوهر اصلی نیست، بنابراین فرزند تلقیح غیر مجاز، ملحق به فراش نمیشود.
سؤال: از مباحث گذشته نتیجه گرفتیم که فرزند تلقیح غیر مجاز، حکم فرزند مشروع را ندارد، و امارۀ فراش در مورد او جاری نمیشود.
سؤالی که این نتیجهگیری ایجاد میکند، این است که:
آیا چنین فرزندی ملحق به فرزند نامشروع است؟
پاسخ: در این مسأله سه نظریّه وجود دارد:
1- ملحق به ولد الزنا نیست، بلکه تمام احکام فرزند طبیعی و مشروع را دارد! مرحوم آیة اللّه العظمی خویی و جمعی از شاگردانش این نظریّه را برگزیدهاند.
2- با توجّه به ابهامی که در مسأله وجود دارد، و نمیتوان یک طرف آن را به صورت قطعی انتخاب کرد، بهترین راه احتیاط است؛ یعنی صاحبان نطفه با او همانند یک محرم برخورد نکنند، و در عین حال از ازدواج با وی چشم بپوشند، و در مورد مال الارث مصالحهای صورت پذیرد. امام راحل قدّس سرّه این قول را پذیرفته است.