- پیشگفتار 1
- چه کسانی به سراغ حیلهها میروند؟ 1
- مقدّمات بحث: 4
- 2- تفسیر لغت «حیله» 5
- 3- نمونههایی از حیلۀ مثبت 7
- 4- حیله‌های منفی 8
- 5- حیله در مصطلح فقها 10
- حیلۀ واقعی مثبت 11
- اشاره 11
- 6- اقسام حیله 11
- حیلۀ صوری غیر واقعی: 12
- حیلۀ واقعی منفی: 12
- 8- کلمات فقهای شیعه در باب حیلهها 14
- 7- تقسیم حیله از دیدگاه دیگر 14
- اشاره 14
- الف) شیخ طوسی و حیله‌های شرعی 15
- موارد مناقشه در کلام شیخ طوسی: 22
- ب و ج) حیله‌های شرعی در کلام شیخ صدوق و علّامۀ مجلسی رحمهما اللّه 23
- د) نظریۀ صاحب حدائق 25
- اشاره 28
- 9- نظریّۀ فقهای اهل سنّت پیرامون حیل شرعیّه 28
- [دو مثال برای حیله‌های حرام و حلال] 32
- 2- حیلۀ مباح در اجارۀ منزل! 33
- نقد کلام ابن قیّم 34
- 1 در باب غسل و وضو و تیمّم 36
- 1- حکم تکلیفی 37
- 2- حکم وضعی 39
- 2 جلوگیری از عادت ماهیانه 42
- فرع اوّل: حکم تکلیفی خوردن قرصهای جلوگیری 43
- فرع دوّم: حکم وضعی خوردن قرص جلوگیری 46
- فرع سوّم: حکم عوارض جانبی 48
- 3 اخذ اجرت برای انجام عبادت 50
- مفهوم قصد قربت چیست؟ 50
- اشکال عمدۀ عبادتهای استیجاری 51
- چارهجوییهای فقها 52
- اشاره 52
- راه اوّل: عدم اعتبار قصد قربت در عبادات استیجاریّه 53
- راه دوّم: داعی بر داعی 54
- راه سوّم: أَوْفُوا بِالْعُقُودِ 55
- نقد راه حلهای سه‌گانه 57
- شرح بیشتر داعی بر داعی 59
- مشکل دیگر عبادات استیجاریّه! 61
- 1- تحلیل ماهیّت عبادات استیجاری 62
- دو راه دیگر برای حلّ مشکل قصد قربت 62
- نقد و بررسی 63
- 2- چه کسی قصد قربت می‌کند، نایب یا منوب عنه؟ 64
- نقد و بررسی 65
- راه حلّی از مرحوم میلانی 65
- یادآوری سه نکته 66
- 4 مسافرت به قصد فرار از روزه 68
- مقتضای قاعده چیست؟ 69
- ادلّۀ نظریّۀ مشهور 71
- جمعبندی روایات 74
- 5 آیا کفّارۀ عمد با مسافرت ساقط می‌شود؟ 76
- نظرات فقها 76
- دلیل طرفداران نظریّۀ سقوط مطلق 78
- ادلّۀ طرفداران عدم سقوط مطلقا 80
- نظریّۀ ما 82
- کلمات فقها 83
- 6 راه محرمیّت زن برادر، بر برادر شوهر 83
- دلیل مسأله 84
- چند نکته 85
- 7 چگونه می‌توان با فرزند خوانده محرم شد؟ 89
- راههای ایجاد محرمیّت بین پسر و مادر خوانده 91
- توضیح این که 91
- اشاره 91
- راههای ایجاد محرمیّت بین دختر و پدر خوانده 92
- 8 طرق فرار از ربا 94
- آرای فقها 96
- دلیل اوّل: تمسّک به قواعد، عمومات و اطلاقات 97
- دلایل نظریّات چهارگانه 97
- نقد و بررسی 97
- دلیل دوّم: روایات خاصّه 99
- طایفۀ اوّل: راه فرار از ربای «قرضی» 99
- طایفۀ دوّم: راه فرار از ربای «معاملاتی» 106
- نقد و بررسی 107
- طایفۀ سوّم: راه چاره، دو معامله جداگانه 108
- نتیجۀ نهایی 110
- بررسی بقیّۀ نظریّهها 110
- 9 تلقیح مصنوعی، راهکاری دیگر! 112
- انواع تلقیح مصنوعی: 113
- اشاره 115
- الف) حکم اوّلی صورتهای دهگانه 115
- موضوعات اصلی مسأله 115
- دلیل معتقدین به جواز 117
- نقد و بررسی 118
- دلیل قول مشهور 120
- ب) حکم تلقیح به حسب عوارض آن 126
- موارد ضرورت 127
- یادآوری 128
- 2- در تلقیح حرام تفاوتی بین صورتهای زیر نیست 129
- ج) احکام فرزند حاصل از تلقیح 130
- چکیدۀ مباحث گذشته 136
- صورتهای پنج‌گانه 137
- اصل اوّل: راههای ایجاد فرزند مشروع 138
- اصول سه‌گانه 138
- اشاره 138
- اصل دوّم: پدر و مادر فرزند تلقیحی کیست؟ 140
- اصل سوّم: محرمیّت با مادر جانشین و شوهرش! 140
- حکم صورتهای پنج‌گانه 141
- راهکاری مشروع 142
- 10 راهی برای فرار از حرمت ابدی حاصل از ازدواج در عدّه! 145
- حرمت ازدواج در عدّه 147
- امّا عقیدۀ فقهای اهل سنّت: 148
- حرمت ابدی 148
- مستند نظریّۀ حرمت ابدی 150
- راهکاری برای نجات از حرمت ابدی 151
- پاسخ به چند سؤال 153
- در این فتوا تنها نیستیم 155
- نتیجۀ نهایی 157
ص: 147
نگهداری جنین باشد، ولی نطفۀ آنها در آغاز ضعیف بوده، و به صورت طبیعی حاملگی رخ ندهد، متخصّصین نطفۀ آن دو را گرفته، و در خارج از رحم ترکیب نموده، و آن را در رحم مصنوعی قرار داده، و به تقویت آن می‌پردازند، و پس از اطمینان از تقویت، آن را به رحم زوجه بازمی‌گردانند.
صورتهای پنج‌گانۀ فوق مشکل بسیاری از زوجهای نابارور را حل می‌کند. ولی آیا از دیدگاه شرع، این نوع تلقیح مجاز است؟
اصول سه‌گانه
اشاره
برای روشن شدن حکم شرعی صورتهای پنج‌گانه، لازم است سه اصل مورد بررسی و دقّت نظر قرار گیرد:
اصل اوّل: راههای ایجاد فرزند مشروع
از مجموعۀ آیات قرآن و روایات معصومان علیهم السّلام استفاده می‌شود که تنها از دو راه می‌توان به فرزند مشروع دست یافت: نخست از طریق نکاح و ازدواج، و دیگر آنچه بر اثر شبهه و اشتباه در موضوع حاصل شده که در حکم آمیزش حلال است.
بنابراین، اگر نطفۀ مرد بیگانه‌ای را با تخمک زنی بیگانه ترکیب نموده، و از آن فرزندی به وجود بیاید، و آنها از حکم شرعی آن نیز اطّلاع داشته باشند، فرزند حاصل نامشروع خواهد بود، زیرا نه ازدواجی صورت گرفته، و نه اشتباهی رخ داده است؛ بلکه شبیه زنا و سفاح می‌باشد، و در یک جملۀ کوتاه، در منابع قرآن و حدیث فرزندی