حیله‌های شرعی و چاره‌جوئی‌های صحیح صفحه 154

ص: 164

برای او عقد کند که در عدّه است، بدون شک مشمول وکالت نیست، زیرا او وکالت در نکاح صحیح داده است. همان گونه که اگر به وکیل خود بگوید: «از فلان کس، فلان خانه را برایم خریداری کن.» سپس معلوم شود که خانه غصبی بوده، چنین وکالتی باطل می‌باشد. هر چند موکّل جنس و فروشنده را از ابتدا مشخّص کرده باشد، زیرا خانۀ غصبی قابل نقل و انتقال به دیگران نیست.

سؤال دوّم: این راه‌کار اختصاص به عقدهایی که توسّط وکیل جاری می‌شود، ندارد. بلکه در مواردی که شخص برای خودش عقد می‌خواند نیز جاری است، زیرا هدف زن و مردی که برای خود صیغۀ عقد می‌خوانند، ایجاد نکاح صحیح و علقۀ زوجیّت مشروع می‌باشد، و فرض این است که حاصل نشده است. بنابراین در این موارد نیز آنچه هدف آنها بوده (عقد صحیح) حاصل نشده، و آنچه حاصل شده (عقد باطل) منظور آنان نبوده است. در حالی که روایات دالّ بر حرمت ابدی، که بحث آن گذشت، شامل آن می‌گردد.

پاسخ: این سخن در حقیقت اجتهاد در مقابل نصّ است؛ زیرا مفهوم روایات مورد اشاره در عقد بالمباشرة، چنانچه در زمان عدّه صورت پذیرد (با شرایطی که گذشت) حرمت ابدی است، هر چند عقد اجرا شده عقد فاسدی باشد، و به تعبیر دیگر، عقد فاسد در اینجا تعبّدا سبب حرمت ابدی است ولی در مورد وکالت اصلا عقدی از ناحیۀ زوج صورت نگرفته است.

سؤال سوّم: هر چند فرق میان عقد وکالتی و مباشرتی، تفصیل خوبی به نظر می‌رسد، و راه‌کار حاصل از آن حقیقتا مشکل بسیاری از