حیله‌های شرعی و چاره‌جوئی‌های صحیح صفحه 39

ص: 46

المدارک أنه المشهور و عن الروض نسبته إلی فتوی الأصحاب» «1».

نتیجه این که تأخیر نماز تا تنگی وقت و سپس انجام آن با تیمّم شرعا جایز نیست، و چنین شخصی مرتکب معصیت شده، زیرا با استفاده از مقدّمۀ حرام چاره‌جویی کرده است.

2- حکم وضعی

اگر مکلّف نمازش را تأخیر انداخت، و در تنگی وقت، که زمان کافی برای وضو گرفتن نبود، تیمّم کرد و نماز را خواند، یا به هنگام سحر ماه مبارک رمضان غسل جنابت را به تأخیر انداخت و در تنگی وقت، که زمان کافی برای غسل نداشت، تیمّم بدل از غسل جنابت کرد و روزه گرفت، صرفنظر از این که مرتکب معصیت شده، آیا نماز و روزه‌اش صحیح می‌باشد؟ یا باطل است و نیاز به قضا دارد؟

حق این است که تیمّم چنین شخصی صحیح، و نماز و روزه‌اش مجزی است و نیازی به قضا ندارد، زیرا اطلاقات ادلّۀ تیمّم شامل مورد بحث می‌شود. از جملۀ این اطلاقات آیۀ ششم سورۀ مائده است.

خداوند متعال در این آیه می‌فرماید:

(وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضیٰ أَوْ عَلیٰ سَفَرٍ … أَوْ لٰامَسْتُمُ النِّسٰاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مٰاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً)؛

اگر بیمار یا مسافر باشید … یا با زنان تماس گرفته‌اید، و آب (برای غسل یا وضو) نیابید، با خاک پاکی تیمّم کنید.»