حیله‌های شرعی و چاره‌جوئی‌های صحیح صفحه 9

ص: 16

خداوند بنی اسرائیل را از صید ماهی در روز شنبه ممنوع کرد. از قضا در این روز ماهیان بیشتری بر روی آب ظاهر می‌شد! یهودیان به فکر حیله افتادند، از جمله حوضچه‌هایی در کنار ساحل ساختند، و راه آبی به سوی دریا باز کردند. صبح هنگام راه ورودی آب را باز می‌کردند، آب و ماهی داخل حوضچه‌ها می‌شد، و شب راه را می‌بستند، تا ماهیان خارج نشوند، سپس در روز یک شنبه ماهیهای مذکور را صید می‌کردند و می‌گفتند:

«ما مخالفت فرمان خدا نکرده، و روز شنبه از آب ماهی نگرفته‌ایم!».

این حیله منفی و مذموم است؛ زیرا خداوند یهودیان را به خاطر آن مجازات شدید نمود «1».

2- شیخ طوسی رضی اللّه عنه همچون سایر فقهای امامیّه، در انتهای کتاب طلاق مبسوط، بحث مشروحی پیرامون حیله‌های شرعی دارد، که به زودی کلام ایشان را ذکر خواهیم کرد. از جمله حیله‌های منفی، که ایشان از ابو حنیفه نقل کرده، حیلۀ زیر است:

«زنی نزد ابو حنیفه آمد و گفت: از شوهرم ناراحت هستم، از وی خوشم نمی‌آید، می‌خواهم از او جدا شوم، ولی او مرا طلاق نمی‌دهد.

آیا راهی برای جدایی از او وجود دارد؟

ابو حنیفه گفت: راهش این است که تو مرتد شوی، و از اسلام خارج گردی! زیرا زن اگر مرتد شود، عقد ازدواجش باطل می‌شود،