تعزیر و گستره آن صفحه 109

ص: 123

فصل هشتم: محدودۀ عفو حاکم شرع در تعزیرات

اشاره

در این مورد سه نظریّه وجود دارد:

1- حاکم شرع بطور مطلق حقّ عفو دارد؛ چه در جرائمی که جنبۀ حقوق اللّه دارد، یا حقوق النّاس، و چه این که با اقرار ثابت شود، یا از طریق بیّنه، یا علم قاضی باشد.

2- محدودۀ عفو حاکم شرع در مجازاتهای تعزیری، جرائمی است که جنبۀ حقوق اللّه دارد. مانند مقدّمات زنا (مثل خوابیدن زن و مرد اجنبی در بستر واحد، و تقبیل و مانند آن.)

3- حاکم شرع در صورتی حقّ عفو دارد که جرم با اقرار متّهم ثابت گردد.

کلمات فقها

اشاره

فقها این مطلب را در بحث تعزیرات مطرح نکرده‌اند، در حالی که شدیدا محلّ ابتلا و مورد نیاز است، ولی در باب حدود به سراغ آن رفته‌اند و ما بناچار کلمات فقها در بحث حدود را نقل می‌کنیم:

[قائلین به تفصیل بین حقوق اللّه و حقوق النّاس]

1- صاحب ریاض

معتقد است:

«ثم ان هذا فی حدود اللّه سبحانه، و اما حقوق الناس فلا یسقط الحد الا