تعزیر و گستره آن صفحه 119

ص: 134

طرفداران مرتبۀ سوم به دو روایت استناد جسته‌اند:

1- یونس در روایت معتبری از امام هفتم علیه السّلام چنین نقل می‌کند:

«اصحاب الکبائر کلّها اذا اقیم علیهم الحدّ مرّتین قتلوا فی الثّالثة: تمام آلودگان به گناهان کبیره، هرگاه دو بار حدود بر آنها جاری شود، در مرتبۀ سوم به قتل می‌رسند.»

این روایت از نظر سند معتبر، و از جهت دلالت روشن است. زیرا کبائر شامل جرائم تعزیری نیز می‌گردد، همان گونه که حدّ معنای عام و گسترده‌ای دارد، و تعزیرات را نیز در بر می‌گیرد.

نقد و بررسی

اشکال مهمّی که متوجّه این روایت می‌شود این است که غالب فقهای ما مطابق آن، حتّی در مباحث حدود فتوی نداده‌اند، تا چه رسد به تعزیرات که مجازات آن از حدود خفیف‌تر است، و با توجّه به إعراض اصحاب و روی گردانی از عمل به آن، امکان استناد به روایت مذکور وجود ندارد.

2- ابو بصیر می‌گوید:

از او پرسیدم که اگر شهود شهادت بر رباخواری شخصی بدهند چه حکمی دارد؟

«قال: یؤدّب، فان عاد ادّب، فان عاد قتل «1»؛

در مرحلۀ اوّل تعزیر می‌شود، و چنانچه مجدّدا به آن روی آورد در دومین مرتبه نیز تعزیر می‌گردد، امّا اگر بار سوم آلودۀ آن شد به قتل می‌رسد.»