تعزیر و گستره آن صفحه 127

ص: 143

2- مرحوم صاحب ریاض

در کتاب ریاض چنین می‌نویسد:

«یکره ان یزاد فی تأدیب الصبی و تعزیره حیث یحتاج الیه عن عشرة اسواط الا فی حد «1»؛

مکروه است که در تأدیب و تعزیر کودکان (در جایی که نیاز به آن است).

از ده تازیانه تجاوز شود، مگر این که آن جرم حدّ شرعی داشته باشد.»

3- امام خمینی

رحمه اللّه در تحریر الوسیله چنین آورده‌اند:

«و الظاهر ان تأدیبه بحسب نظر المؤدب و الولی فربما تقتضی المصلحة اقل و ربما تقتضی الاکثر و لا یجوز التجاوز عما هو مقتضی المصلحة «2»؛

ظاهر آن است که مقدار تأدیب بستگی به نظر تأدیب‌کننده دارد. گاه مصلحت اقتضا می‌کند که کمتر از ده ضربه تازیانه زده شود، و گاه مقتضای مصلحت مقدار بیشتری است. ولی به هر حال تجاوز از آنچه مصلحت اقتضا می‌کند جایز نیست.»

4- ابن قدامه

از فقهای معروف عامّه می‌گوید:

«للمعلم ضرب الصبیان للتأدیب … سئل احمد عن ضرب المعلم الصبیان؟ قال:

علی قدر ذنوبهم و یتوقی بجهده الضرب، و اذا کان صغیرا لا یعقل فلا یضربه، و من ضرب هؤلاء الضرب المأذون، لم یضمن ما تلف «3»؛

معلّم حق دارد شاگردانش را به منظور تأدیب بزند … از احمد بن حنبل (یکی از فقهای اربعۀ اهل سنّت). در مورد مقدار تنبیه شاگردان توسّط معلّم سؤال کردند، در پاسخ گفت: به مقدار کار خلافی که مرتکب شده‌اند، تنبیه

______________________________
(1). ریاض المسائل، جلد 2، صفحۀ 482.
(2). تحریر الوسیلة، جلد 2، صفحۀ 477.
(3). المغنی، جلد 6، صفحۀ 133 (کتاب الاجارات)