تعزیر و گستره آن صفحه 129

ص: 145

«و حقّ الوالد علی الوالد ان یحسن اسمه و یحسن ادبه و یعلّمه القرآن «1»؛ حقّ فرزند بر پدر آن است که نامی نیک برایش انتخاب کند، و نیکو ادبش نماید، و تعلیم قرآنش دهد.»

اطلاق کلمۀ ادب در دو روایت فوق، شامل تنبیه بدنی نیز می‌گردد.

اضافه بر این، در برخی روایات به تنبیه و تأدیب بدنی کودکان تصریح شده است. به روایت زیر توجّه کنید:

غیاث بن ابراهیم از امام صادق علیه السّلام نقل می‌کند که حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود:

«ادّب الیتیم ممّا تؤدّب منه ولدک، و اضربه ممّا تضرب منه ولدک؛ یتیم را همانند فرزند ادب کن، و آن گونه که فرزندت را تنبیه بدنی می‌کنی، او را نیز تنبیه کن.»

خلاصه این که اطلاق روایات تأدیب، بلکه صریح برخی از آن روایات، دلالت بر مشروعیّت تنبیه بدنی در موارد ضروری دارد.

2- [احادیث و روایات]

دلیل دوم احادیث و روایاتی است که مقدار تأدیب را بیان می‌کند.

این دسته از روایات- که در مباحث آینده خواهد آمد- به دلالت التزامی، دلالت بر جواز مجازات بدنی کودکان و نوجوانان در موارد ضروری دارد.

3- سیرۀ عقلا و متشرّعه

، از دیگر ادلّۀ مشروعیّت تأدیب کودکان است.

تفاوت این دو در این است که سیرۀ عقلا زمانی حجّت خواهد بود که به امضا و تأیید شارع مقدّس برسد؛ هر چند امضای شارع را از سکوت وی به دست آورده باشیم.