تعزیر و گستره آن صفحه 131

ص: 147

گروه تقسیم می‌شود. لازم است هر گروه را مستقلّا مورد بحث قرار داده، و در پایان گروههای مختلف را با هم بسنجیم.

[1- روایات دال بر 5 یا 6 تازیانه]

گروه اوّل: روایاتی که مقدار آن را 5 یا 6 تازیانه می‌داند.

1- حمّاد بن عثمان می‌گوید به امام صادق علیه السّلام عرض کردم:

مقدار مجازات کودکان … برای تأدیب چقدر است؟ امام فرمود:

«خمسة أو ستة و ارفق «1»؛ پنج یا شش تازیانه، و با آنها مدارا کن!» علّامۀ مجلسی در مرآت العقول، روایت فوق را تضعیف نموده است، و ظاهرا علّت آن وجود معلّی بن محمّد در سند روایت است، زیرا وی طبق تصریح علمای رجال شخصی مضطرب الحدیث و المذهب «2» بوده است. و امّا حسن بن علی، هر چند مشترک بین چند نفر است، ولی منظور از وی در این روایت، حسن بن علی بن فضّال می‌باشد، که مرد ثقه و مورد اعتمادی بوده است.

2- اسحاق بن عمّار می‌گوید خدمت امام صادق علیه السّلام عرض کردم:

گاه اتّفاق می‌افتد که نوجوانم را به خاطر بعضی جرائم تنبیه می‌کنم؟

امام فرمود: چه قدر … ؟ عرض کردم: گاه صد تازیانه! امام فرمود: صد تازیانه! و این جمله را دو بار تکرار کرد. سپس فرمود: به اندازۀ حدّ زنا بر وی شلّاق می‌زنی!؟ از خدا بترس (و این کار را نکن). عرض کردم:

«جعلت فداک، فکم ینبغی لی ان اضربه؟ فقال: واحدا، فقلت: و اللّه لو علم انّی لا اضربه الّا واحدا ما ترک لی شیئا الّا افسده! قال: فاثنین. فقلت: هذا هو هلاکی: قال فلم ازل اماکسه حتّی بلغ خمسة، ثمّ غضب، فقال: یا اسحاق! ان کنت تدری حدّ ما اجرم فاقم الحدّ فیه و لا تعمّد حدود اللّه «3»؛

______________________________
(1). وسائل الشیعة، جلد 18، ابواب بقیّة الحدود، باب 8، حدیث 1.
(2). جامع الرواة، جلد 2، صفحۀ 416.
(3). وسائل الشیعة، جلد 18، ابواب مقدّمات الحدود، باب 30، حدیث 2.